aku gumun
marang sliramu kang bisa wira-wiri ing utekku
lan pancen aku mung bisa gumun
sliramu kuwi kaya pedhut
ijo dadi putih,
abang dadi putih
ireng dadi putih.

ing njaba udan deres. pemehanku mesti teles kebes. lan kawit mau, aku mung nang njero kamar, ngadep komputer. sing ngancani? joss stone, dave mathews, count basie, basia, jamie cullum, lan saiki edie brickell. aku seneng lirike. let me turn your tv, before you crazy. came out for a while with me. no don't be lazy. tall trees shadow fall. (take a walk).

kopi fine blendku kari sithik. apa mendhingan nang supermarket? nanging udan ngene. katone luwih becik tetep lungguh ing kene. mandheng ngliwati jendela, nonton tanduran kang ijo, langit klawu, lan ngalamun.

--

mlaku nuju balkon. ing latar omah sisih, ana bebek putih lagi udan-udan. metu jam pira? nganggo payung apa udan-udanan kaya bebek mau? dina iki arep ngapa? ngapa kabeh kudu diwiwiti nganggo pitakonan2?
lungguh sik ing sofa kene. ngrokok. aku dadi kelingan, mbiyen wis nate gawe program komputer kang gawe keputusan apa sing arep tak lakoni.

--

ponsel muni. aku mangkat. ngliwati grimis nganggo sweater biru, clana coklat, lan sepatu biru.

aku luwe. mampir nang warung cedhak four season, mangan tongseng.

tekan kantor, mlebu regol, lan katon sepi. ngopi file seka cd nang komputere berto. nonton anton gawe situs. lan bosku pamer cd anyar. saiki, aku nulis sinambi ngrungoake samuel l jackson maca puisine pablo neruda, walking around. donya krasa sepi.

sewengi bingung ra isa nulis. isaku mung gawe iki.

asem, lagi enak-enake ngetik karo ngrungoake lagu, ana ambu sing beda karo kopi. sangit. terus ada kebul. monitor komputer kiamat...

iki dewi srikandi versi chiclit. ing pedhalangan, srikandi kang bisa mateni resi bisma. patine bisma mau amarga panahe srikandi direwangi roh dewi amba. amba kuwi artine ora 'amba' kaya jaman saiki, nanging artine kawula. dheweke anake prabu darmahambara kang mbarep, raja ing giyantipura. ibune dewi swargandini. sedulure loro: ambika (simbahe kurawa) lan ambiki (simbahe pandawa).

sakjane, dewi amba wis dipacangake karo prabu citramuka ing srawantipura. nanging sing nglamar akeh banget. mula banjur ana sayembara, sapa kang bisa ngalahke buta wahmuka lan arimuka kang bisa ndhaup putri telu iki. lan kang bisa ngalahke dewabrata (jeneng enome resi bisma), anake prabu sentanu ing astina.

putri telu diboyong, nanging ing tengah ndalan, dewi amba njaluk supaya dibebaske amarga dheweke wis dipacangake karo citramuka. bisma sarujuk. dewi amba lunga nemoni citramuka ing srawangtipura. nanging citramuka jebul ora gelem, amarga dheweke nduwe penganggep yen dewi amba kuwi wis sah duweke bisma marga menang sayembara. dewi amba bali ngoleki dewabrata. nanging, dewabrata uga ora gelem nampa. dewi amba meksa. dewabrata panas atine, dheweke medeni dewi amba nganggo panah. karepe ben lunga wae. nanging dewi amba tetep ngeyel pingin melu. tanpa diduga, cekelane dewabrata ora kenceng, panah ucul ngenani dhadhane dewi amba. sakdurunge mati, dewi amba janji ora bakal munggah kahyangan yen ora bareng dewabrata. ing supatane mau, dewabrata bakal mati ing tanganing wanita.

dewabrata dadi gela. dheweke banjur dadi resi lan ora kawin ngenteni dewi amba nyabut nyawane. jenenge ganti dadi resi bisma. resi iki mati ing tanganing srikandi kanti panah. sakjane, dheweke dhewe kang njaluk srikandi kang dadi mungsuhe ing baratayuda.

sakdurunge mati, dheweke nunggu dewi amba kanti dikrubungi pandawa lan kurawa. bisma njaluk supaya ana panggonan kanggo semendhe, kurawa ngekei dipan kang mewah. bisma nolak. dheweke milih dipan gaweane pandawa kang digawe seka pucuk-pucuk panah. nalika ngelak, kurawa ngekei ombenan kang nikmat, nanging bisma ora gelem. dheweke milih ombenan kang dicawiske pandawa, banyu kanggo ngumbah pusaka. bubar kuwi, wewayangan dewi amba teka, nggandeng tangane bisma munggah ing kahyangan.

kok dadi crita bisma? gak chiclit banget.

--------

dipacangake = dijodohkan
ndhaup = memperistri/nikah
sarujuk = setuju
supata : kutuk

rasane, ana watu kang nindhih sikilku
tan kuwawa mlangkah
mung bisa nyawang srengenge kang ateng mencereng
aku kepanasen
meh mateng

lungguh nang sofa balkon. isis. silir. bubar tangi turu. sirahku mumet amarga luwe, wingi mung mangan ping pisan thok. nanging lagi males metu, sakwetara nyrutup teh.

lagi jeleh, bosen, males mikir. iki kudu dirampungi, kudu golek panglipur ati, sakdurungi gawean mateni wektuku. nonton? maca buku? turu? ngalamun? dolan-dolan? gak ana ide!

basa kang owah merga menungsane owah.
jawa kuno - jawa saiki - indonesia

ramya - rame - ramai
lyang - leng - liang
agya - age - lekas
kagyat - kaget - kaget
wwalu - wolu - delapan
kulwan - kulon - barat
wwang - wong - orang
ruksak - rusak - rusak
wuri - buri - belakang
wagus - bagus - bagus, elok
wuhaya - baya - buaya
syisya - siswa - siswa, murid

jaman cilikku mbiyen, bapakku nukoake buku tembang kang critane "sembadra larung." burisrawa pancen seneng tenan karo wara sembadra kang ireng manis. nanging sembadra luwih milih arjuna. pancen akhire arjuna dhaup karo sembadra, senajan katresnan sejatine arjuna kuwi dewi banowati. ing crita mau, sembadra dipateni dening burisrawa lan dilarung ing samudra.


ing kitab mahabarata, burisrawa kuwi anake raja bahlika, lan neruske keprabon dadi raja. ing pedhalangan jawa, dheweke anake prabu salya, raja mandaraka. ibune aran setyawati, kang asring dadi pralambang wanita kang setya.adhine, dewi banowati, bojone raja astina duryudana. ing wayang, dheweke dadi mungsuh sejatine setyaki. rambute ngrembyak kaya bob marley (nanging luwih dawa). awake gedhe setengah raseksa, kaya hagrid ing crita harry potter. wonge brangasan lan umuk.


ing baratayuda, burisrawa mati dening setyaki. lan nganti patine, burisrawa ora nduwe bojo. tresnane mung siji, marang wanita kang milih arjuna kang nduwe bojo akeh, sembadra.

rajapati

kamar semrawut, sedina mung ngalamun thok. gak
produktif. kopi pait ngancani wengi, niatku arep nulis
kang sarwa endah. nanging kabeh ukara lagi lunga. aku
malah kepingin mateni werna abang kang sedina iki
mbungkus utekku. minggat wae kana, sakdurunge ana
rajapati lan gawe lara ati.

aku paling seneng nalika pas 'terobsesi' (aku gak mudheng basa jawane terobsesi). rasane, awak anget, sirah melar, lan irung megar mingkup kanti konstan. nalika wingi nongkrong ing warung kopi amerika, aku kaya cah ilang. nanging aku pas terobsesi. ana wong wadon loro nganggo blazer ireng sibuk karo laptope. rong pasang menungsa guyonan ing sisih kiwa. aku mandeng dalan rasuna said. ora ana kang spesial. kaya wengi wingi lan wingenane maneh. uga wengi mbiyen nalika durung ana warung kopi iki.

mlaku ngliwati dalan mburi, mulih mandeng dalan-dalan kang asring diliwati. lan aku isih terobsesi. mandheng langit tanpa wicara, grundelan tanpa ukara. utekku rusak.

lan mau, bubar seka aksara, nyangking buku loro. the fortune of taste kang nyitaake sejarah permen karet, lan novel magic seeds. gak! aku wis suwe males maca. rumangsaku aku wis ora nduwe obsesi maca buku. aku luwih seneng nonton wong-wong lungguh ing kafe, mlaku-mlaku ing selasar, wong tuku bakso, tukang bangunan turu nang suketan, omongan ra karuan seka radio, obrolan sopir taksi, lan kabeh kang urip ing ngarepku.

ing busway, nonton petugas kang katone rumangsa gagah nganggo sragam, penumpang ayu kang bingung arep madhep ngendi. apa sing kira2 dipikirke? lungguh ing sisih tengen lan katon mingkring2 ora jenak. cah lanang kanti penganggo kasual sithik2 nglirik kenya kuwi. lungguh ing sisih kiwa, nanging gayane kaya ora minat. lungguhe uga mingkring2 ora jenak. pisan pindho mandheng njaba jendhela, lan mlengo kanti alon ing arah kenya mau. kenya mau ora nate mandheng ing arah wong lanang mau.

tak pikir, kahanan iki luwih apik tinimbang aku maca novel kang kandel. aku isa mbayangke critane wong telu iki dadi narasi kang beda. nanging, tetep wae, aku isih terobsesi sakwise metu seka busway.

wong-wong lagi ngomongke masalah metu gawean. kantorku lan kantorku sing mbiyen. bedane, yen kantor mbiyen wong2e sibuk golek lumpatan panggonan, ing kantorku wong2 metu gawe gawean. emnuh endi sing luwih becik, aku gak peduli.

mulih seka bali wingi, rekane aku arep badan nang pak lik, nanging aras-arasen. mendhing nang ngomah, lan melu mlaku2 bareng kanca2 kuliah mbiyen. mlebu kantor, tuku majalah infolinux sing anyar, melu rapat, lan kabar2 kang gak enak. sapa peduli?

rasane, wis suwe aku dadi menungsa gak pedulian kaya ngene iki. nanging toh, sapa peduli?

[none]

pantai isih sepi. kancaku mung grimis lan asu-asu kang
wira-wiri. ana asu kang kawin in sisih kanan. Sing
lanang wulune coklat sing wedok ireng. manuk2 kemliwer
ing ndhuwur ombak kang isih aras-arasen ngadek jejeg.
langit ing sisih wetan seperangan katon klawu.

ing tanjung benoa kene,
mung ana laut lan aku
angin lan grimis
manuk sriti lan langit klawu
asu lan asu

aku ora ngerti, ngapa yen ana ing ngomah nulis kuwi gangsar tanpa pepalang. lan ing kene, batavia kang sarwa ngewuhke, gawe lakune getih ing nadi luwih banter tikel telu, sirahku mandheg ngalamun.

iki cuplikan tulisan pas cuti 2 minggu.

Nalu

Wengi kuwi, Nalu lungguh ing ngarepan. Sunar rembulan Asuji kaya mili liwat godhong wit Siwalan. Ing njero omah, Limus lagi nulis ing lontar.

Angkrikan cilik gaweane Nalu iki sengaja digawe, kanggo cangkruk sinambi ngalamun. Nyawang candra seka tengah wana kuwi rinasa beda yen dibandhingke karo seka ngarep omahe ing Wangsan. Ing Wangsan, kaendahanne rembulan maujud ing pasuryane Ni Sumag. Sumag? Nalu dadi kelingan yen lagi ninggal kenya. Apa Sumag isih kelingan marang dheweke?

Sithik lan alon, wewayangan Ni Sumag maujud ing cahya rembulan ing tengah wana. Wewayangane mantul seka godhong Siwalan, direwangi ambune kembang kenanga ing sisih kiwa omah. Rinasa, Ni Sumag dadi wujud kang tanpa wujud. Wujud kuwi kaya gambaran acintya, wujud kang angel digambarke kaya ngapa barang lan ambune.

---

Lango

Perkara kapercayan lan sesembahan, kuwi urusan keri. Ana kan luwih wigati tinimbang perkara kuwi. Dheweke mukti lan lungo seka desa iki.

Tresna uga dudu perkara wigati. Saklawase iki, dheweke nganggep tresna kuwi uga mung dolanan tinimbang sepi.

Nanging kawit wengi kuwi, perkara tresna tansah nggoda pikir kang nyanthol ati. Lango wiwit mikirke, tresna kang saklawase iki dilakoni apa pancen bisa dianggep tresna? Yen to wit-witan, tresnane kuwi kaya wit apa?

Oalah, ndonya kang tansah ngewuhke rasa. Tresna kuwi apa? Apa pancen bener kapercayan kuwi isa ngubah tresna dadi endah? Kapercayan? Sak ngertine, kapercayan kuwi kaya watu Ni Langgi ing galengan sawah.

Suwe mikirke, Lango tetep percaya yen kapercayan kuwi mung dolanan. Panemu kuwi tetep kukuh nganti dheweke ngalami prastawa ing sakwijining wengi.

Nalika kuwi, ana patemon maneh ing Pertapan Samber. Dheweke mlaku liwat sawah. Nyawang watu Ni Langgi, dheweke mesem. Alon-alon dheweke nyedhak. Kenya iki kelingan marang tembang Hyang Kareman, Sapwan, wong-wong desa, lan pitik cemani. Oh ya, dheweke kelingan tembunge Sapwan. Dewaning awake dhewe! Yen Sapwan nduwe Hyang Kareman, dheweke nduwe Ni Langgi. Lango mesem.

Esem kuwi kecandhet. Lemah obah. Apa iki?

bar cuti 2 minggu rasane isih aras-arasen

[none]

wengi sepi. nonton tv ra mutu. weteng luwe

ramadhan ing jakarta kuwi, ora kaya ing kampung. jaman aku cilik, tarweh kuwi dolanan. akeh panganan lan uga kanca-kanca kang isa dijak dolanan. tinggal milih, arep dolanan jamuran, umpet-umpetan, utawa oyak-oyakan. rembulan kang jinggrang luwih kepenak maneh. nanging pas mulihe siap diseneni wong tuwa. amarga sikil reget lan gatel kabeh dolanan nang damen. nalika kuwi, aku luwih seneng dolan tanpa sandal utawa sepatu. kanggo nunggu buka, wanci awan dolanan mercon bumbung. yen ora ya maca buku nganti sore. kadhang kala ngrewangi ibu lan mbakyuku gawe panganan. yen ana kancane, mancing nang kali pinggir desa.

wis rada gedhe, ramadhan kuwi tambah gayeng. angger melu pengajian bar tarweh, dijamin weteng wareg. aku ora seneng dolanan mercon dhor. mendhingan maca buku utawa nonton nang bioskop kecamatan. Tarife isih 150 rupiah. saiki, gedhung bioskop kuwi wis ora ana maneh.

jaman wis tambah tuwa, lan ramadhan sangsaya nyenengke. tarweh kuwi kesempatan ngeterke cewek-cewek. mulihe alon-alon ben suwi tekan ngomah. bengine rondha lan ndangdutan sakkemenge. bubar subuhan, mlaku-2 seka mesjid tekan jembatan wates desa. awane mancing karo cewek utawa kliling2 kecamatan numpak pit motor.

kuliah? ramadhan kuwi golek buka gratis. iki kegiatan standar cah kos-kosan. Sakliyane kuwi ya biasa2 wae.

saiki? ramadhan kuwi berarti entuk thr.

setu wingi, ana sing nelpon ngepasi bubar saur. wong wadon iki, mbiyen sengsara amar dirudapeksa. dheweke takon kabarku lan njaluk ngapura. njaluk ngapura?

mbuh piye, aku kaya ora trima yen dheweke sing njaluk ngapura. kudune aku!

nanging kuwi uga ora penting. aku mung bisa bingung kudu njawab apa. sing jelas dheweke saiki wis nemu ndonyane dhewe, kang luwih becik tinimbang jaman kawuri.

crita lenong:
ing tengah alas, durjana krungu swara kenya-kenya kang lagi gegojegan. nalika dicedhaki, jebul para widadari lagi adus ing sakwijining tlaga. durjana nyaut klambi siji. para widadari ngerti yen ana sing ngintip, mula padha mlayu njupuk klambine terus buurrr ! mabur munggah langit, kejaba widadari siji sing klambine dijupuk durjana. akhire durjana entuk bojo widadari.

crita minahasa:
pemudha kang gaweane golek iwak, mamanua, lunga menyang tlaga. jebul ana widadari lagi adus. klambi dicolong, widadari mabur, mamanua entuk bojo.

ing toraja-bare'e sing dadi tukang intip jenenge si bongko. ing india kuno, puruwawas, medura - arya menak. lan ing jawa, crita iki kondhang kanti lakon jaka tarub-nawang wulan.

aku ra ngerti, ngapa crita kaya ngene iki sumebar ing asia tenggara. beda panggonan, ganti lakon. sing aku penasaran, sing ngarang crita iki asline mbiyen. mungkin gaweyane pancen sok ngintip wong adus nang blumbang. yen ora, sakwijing pujangga kraton kang seneng mlebu keputren nonton putri raja lagi padusan.

tangi, buka, udad-udud, gawe permohonan cuti

lagi wae merem, deni teka ndelehke kertas plastik ing meja. werna abang. sapa sing kurang kerjaan kaya ngene iki? ngekei aku undangan fashion show? turu meneh.

zzzzzzzzzzzzzzzzz

males. ngantuk. ......

maca berita, rapat, ngobrol, turu.

zzzzzzz

lagi asik neruske crita kang wis suwe ora tak teruske. iki sebagian crita kuwi.


Wengi kuwi desa Wangsan wus kapilut dening wengi, dadi siji mring ireng kang mencereng. Swara gender keprungu seka sakwijining omah. Dudu. Dudu omah, ananging mahanten ing ngarep omah. Kidung kapilara keprungu sajak golek kanca. Wong kang nuthuk gender mau merem, kaya pingin mlebu ing kidung kanti sesidheman.

Panganggone kang prasaja suwala mring crita kang ana ing kidung. Tembang kang nyritakake ngenani Wibisana kuwi ngulandara alon keprungu tekan omah ing ngarepe.

Ora ana kang ngerti, ngapa Nalu nembang Ramayana ing pupuh Wibisana dadi raja Alengka. Wis telung dina iki, kawit mulih seka Bhumisegara, Nalu tansah nembang ing wayah ratri. Ana kang ngira yen ing Bhaira Budha dheweke entuk wisik gaib.

Sedina sakdurunge, Nalu nembang ing pupuh Sarphakenaka ngganggu Lesmana. Ing dina sakdurunge maneh, dheweke nembang Hyang Kareman. Ora ana kang ngerti tembang iki. Tembang iki ora nate keprungu sakdurunge seka sapa wae. Nalika esuke tangga teparo padha takon, Nalu mung mesem. Tanpa jawaban.

Sakwise tembang Wibisana rampung, Nalu ganti crita. Saiki dheweke nembang dewaning asmara, Kama.

Critane Kama kang ngayahi jejibahan golek reka nyadarke Dewa Siwa. Para dewa nyarujuki yen Siwa kang bisa mrantasi raseksa Nilarudraka kang ngobrak-abrik kahyangan.

Ananging Siwa semedi tanpa kendhat. Dheweke ngulandara ing jagad kadewatanne dhewe, nlusuri ening ing cipta, rasa. Dheweke kaya lali yen nduwe prameswari kang isih suci.

Kama semedi, kembang-kembang katresnan katon kanti endah ngupengi Siwa. Ananging kembang kuwi muspra, langsung layu tanpa bisa ngalahke bebendhu.

"Apa tresna wus ora ana gunane?" batine Kama ora percaya. Dewaning asmara iki banjur kelingan Ratih.
"Ratih, apa tresna wus ora ana gunane?"

Tembang kecunthel tekan semene. Kuwi tembang pungkasane Nalu sakdurunge ilang.
-----------
kamus

kapilut: terpesona
mring : dengan
mencereng : melotot
mahanten : rumah kecil depan rumah di arsitektur zaman dulu
kapilara : teraniaya
sajak : seperti
sesidheman : diam-diam
suwala : menolak
kidung : lagu
ngulandara : mengembara
pupuh : bagian dari suatu cerita/syair
bhumisegara : nama daerah borobudur zaman dulu
bhaira budha : nama bangunan borobudur zaman dulu
wisik gaib: bisikan gaib
ratri : malam
tangga teparo: tetangga
jejibahan : kewajiban
reka : cara
nyarujuki : dari kata 'sarujuk' yang artinya sepakat/setuju
mrantasi : menyelesaikan dengan baik
kendhat : putus
ening : hening
muspra : sia-sia
bebendhu : halangan
kecunthel : terpenggal

"datang ya? lupa ya sama aku?" swara wong kang nelpon wingi awan rasane kaya isih ketinggal nang kuping. aku kudu teka. nanging gawean isih akeh. lan ngapa aku kudu kelingan janji teka dina iki. nyaut wadhah sabun, mlebu kamar mandhi. kepikiran aku durung ngrampungke tulisan. coverstory? aku arep nganggo clana coklat apa ijo? gebyar-gebyur lan ati ora jenak. ora penak.

metu kamar mandhi
mlebu kamar.
nguripke komputer.
ngleboake cd biru kang ana tulisane twentysomething jamie cullum..
njupuk mug putih langsung gawe kopi.

nalika rampung, weruh cd coklat miles davis. twenty something durung rampung lagu rhese are the days, tak ganti swara2 trompet nows the time.
nuripke rokok amild.
mandheng jendela kang isih ketutup korden biru.
njupuk pda, iseng maca ebook. ""ing tengahing jagade dhewe kang ora langgeng iki, aku rumangsa dadi kayu kang lungkrah, kesasar." ngapa aku maca divine comedy kang marai sedhih iki? ora nganti sak rong paragraf, aku mandheg.

"bsk jam berapa? dimana?"
sms iki uga mlebu ing pikiran. bengi iki rapat maneh. proyek buku iki nambai stres.

"kontak-kontak terus ya?"
swara seka wong tak telpon mau bengi isih nyanthol ing kene. aku kudu golek pepadhang.

ngapa ya?
ana buku apa?
anthony gidden?
whitehead?
romoshon?
pacar kecilku? rampung rong puisi wis bosen.
gak ana sing asyik.
agenda lawas? katone menarik.
tulisan apa iki? oh, resensi film hulk jama ing kantor lawas.
maca cerpen2 sing ora dadi.

wetengku krasa mules. mlebu jedhing karo nyangking agenda liyane.
ana tulisan sing menarik. tulisan iki sing gawe rasa sumringah sithik. aku uga ra mudheng ngapa kok kaya ngene. tulisane biasa wae.
setting: rapat dpr ing gedung paling pojok

usulan am fatwa untuk bersidang di luar gedung dpr dipermasalahkan di rapat paripurna. sehabis akbar tandjung membacakan pidato pembukaan, chotibul umam wiranu melakukan interupsi. "usulan itu sangat naif," ujarnya menanggapi usulan fatwa tersebut. menurut chotibul, hal tersebut semacam ajakan kepada tni/polri untuk ikut dalam politik praktis. ungkapan ini kemudian diiringi lontaran"hu..." oleh beberapa anggota dewan dari fraksi lain. ....bla bla..bla...

aku ngrampungi ritual mbuang mules iki sakwise maca puisi. kang aku uga ora ngerti kanggo sapa.

pagi tadi aku menculikmu
dari kolong tempat tidur
matamu sembab, namun
tetap saja memuakkan

siang tadi aku memakimu
sampai air liurku habis
sepuas kata
dan tak ada lagi umpatan tersisa

malam ini aku membunuhmu
dengan bilah malam
yang menusuk tepat jantungmu
tetapi, mengapa aku yang terkapa?

14 mei 2001

aku metu kamar mandhi kanti ati lega. mungkin amarga wetengku sing ora mules, mungkin merga puisi lan berita lawas sing aku gak mudheng maksude apa. mbuh! aku mangkat kerja wae. ngrampungi kawean sing kececer.

jebul ana sms seka pimredku.

jumenten nggelar kloso, dodol kupat ngarep gapuro. meniko dinten bade poso, menawi lepat kawulo sakaluargo nyuwun ngapuro

tak jawab

juminten mlebu majalah, lambene abang raine sumringah. menungsa karem gawe salah, nyuwun pangapurane uga ben atiku bungah

mangkat.

kudune, ora ana kang wani nggangu gawe esuk iki. tanpa gawean kang nyiksa utek, tanpa inspirasi kang isa dibuntel dadi dagangan kang bakal dicithak. komputer jangkrik mung bisa mbisiki thelonious monk "ruby, my dear, kanti swara kang nggawa ngalamun. pda sak genggeman mung bisa ngancani dolanan. teh wis entek kari 30 cc. glek, banjur ilang.

nanging isih ana kang kudu dirampungi. aku pingin mulih! mandheng menoreh ing sisih lor, gunung merapi ing sisih wetan. watu yoni ing ngarep omah.

saiki, aku mung bisa nonton cecak kang lagi mangan semut, ing cedhak monitor 14 inci, kanti iringan count basie nyanyi "left my baby." mendhing diganti wae, benny goodman kanti tembang "flying home". apa isa kaleksanan?

isih ana tulisan ngenani mural. isih ana buku musik film kang kudu diresensi. mendhing, adus sik, sakdurunge kabeh muspra lan aku mung bisa ngalamun ing kamar sedina-dina. lan cecak mau wis lunga, mbuh ana ngendi.

---

muspra: hilang musnah
yoni: batu lambang perempuan peninggalan jaman dulu
cithak: cetak
kaleksanan : terlaksana

mandheng jendela, kamar kang anyar (paling ora lagi telung dina nginep). lan rumangsaku kaya ora nang jakarta. nanging uga ora kaya ana ngomah. marai lali, yen sakjane aku lagi ditumpuki gawean kang akeh. lan durung siji-sijia kang rampung.

iseng kliling2 blog, lan nemu ana wong masang quoteku. "narsis itu indah" he he he

jakarta udan deres

jakarta esuk iki mendhung

nalika nang lift, embuh ngapa aku kepikiran sakwijining prastawa pirang puluh tahun kepungkur. nalika kuwi aku isih cilik, lan mbakyuku sing nomer pitu lan swargi bapakku lagi ngomongke: 'rupa sing aristokrat.' mungkin wae aku kepikiran amarga mau bengi melu pemotretan sing model-e seka uzbekhistan. rupane aneh, jarene kancaku,"seperti bukan manusia."

nalika kuwi, aku gak mudheng apa maksude rupa sing aristokrat mau. aku isih sd, lan aku ora isa njarwaake apa maksude rupa sing dianggep adhiluhung mau. sakwise ngancik sma, aku lagi paham, apa sing dimaksud rupa priyayi mau.

ananging ing lift mau, aku kepikiran, "apa rupa aristokrat kuwi?" apa kuwi sing di-ece trunajaya nalika ngece wong2 mataram anyar sing asline dudu seka keturunan raja? apa aristokrat mau mung rai kang resik amarga asring dilulur ing salon? lan aku kelingan apa omongane penerjemah-e model seka uzbekhistan mau," kalau di sini, dia kelihatan cantik. di negara asalnya sana, wajahnya hampir sama semua seperti itu."

---

kamus kanggo sing basa jawane pas-pasan

prastawa : peristiwa
sakwijining : suatu
kepungkur : yang lalu
njarwaake: menerjemahkan
asring: sering

nalika esuk, siaran radio ngomongke masalah wong kang kudu mlaku alon. mlaku alon kuwi bisa ngemong sirah kang lagi bunek. tanpa mikirke tujuan, ananging proses.

awan iki, akudolan menyang galeri cemara, nonton pameran karo berto. seni instalasi sing dipasang standar wae. lan aku iseng njajal sakperangkat audiosystem sing judule jakartanoisecore. nalika headphone tak pasang ing kuping, isine marai mumet, rasane utek kaya dibombardir swara-swara campur aduk. katone iki swara campuran seka knalpot bis kota lan swara elektrik. dicampur dadi semrawut.

bar seka kana, kepikiran mampir nang ayu. rasane enak yen nongkrong ing pinggir tlaga ngarep omahe ayu. lan pancen tenan, enak tenan. pas tekan kono, ayu lagi nonton dvd last life in the universe. sinambi udad-udud lan ngombe coca-cola/tekita, obrolan tekan ngendi2 sinambi nyawang tlaga seka nduwur.

dina iki, uripku pancen ketok alon. sayang, email yahoo-ku, kawit mau esuk tekan saiki uga mlaku alon. aku gak isa mbukak kawit mau.

wingi sedina rapat, nganti aku turu pas ing tengah rapat. dina iki, setengah dina rapat. urip kok isine mung rapat.

awan mau, aku iseng lungguhan cedhak blumbang ngarep gedhung landmark. ana cah wedhok cilik, jenenge ori, nyedhaki aku. nggawa karcis2 kreta jurusan depok-tanah abang akeh banget. terus dheweke ngajak dolanan. embuh entuk ide seka ngendi, dolanane rada wagu. kaya dolanan sinau ngetung. tumpukan karcis2 mau gantian nyekele, terus ngetung: "satu, dua, tiga,..." sakdurunge, negtung takon dhisik arep ngetung pira. terus yen aku ngetung lima, aku entuk ngeplak dheweke ping lima. nek dheweke ngetung tekan 10, dheweke ngeplak ping sepuluh. kaya wong pekok. kadang dheweke salah ngetung, kebablasen tekan sepuluh kamangka mung ping sanga. dadine dheweke ngeplak aku tambah siji. wis nate tak kon ngetung tekan 15. ori bingung. jebul dheweke mung isa ngetung tekan 12.

nalika jaman kadiri, arok dadi akuwu. dheweke nyusun strategi kanti ngumpulke brahmana siwa lan tani. brahmana siwa sengit marang tunggul ametung kang wisnu, lan para tani nesu amarga kelakuane sing sakwenang-wenang. banjur arok nyedhaki tunggul ametung lan nawakake bantuan kapurih ontran-ontran kuwi isa katumpes. tunggul ametung ora ngerti yen sakjane arok dhewe sing gawe ontran-ontran kuwi.

wijaya, anak turune arok kang wus ngliwati abad, nate mbaleni prastawa kuwi kanti swasana kang beda. dheweke njaluk bantuan pasukan cina kang teka kanggo mateni maratuwane. wong2 ttiongkok ora ngira, yen
sakbanjure wijaya bakal balik nyerang. banjur wijaya gawe negara majapahit.

sejarah mung nyathet yen arok lan wijaya kuwi wong kang pinter (lan licik). arok ngedekke singosari lan wijaya gawe majapahit. sejarah ora nate nyathet, pirang prajurit kang mati amarga kelakuane. sejarah uga
bakal nyathet, bom kang wingi njebluk ing cedhak kosku, watara 10 menit jangkahan sikil. nanging korban-korban kang mati ing prastwa kuwi, ya mung dadi guyonane koran lan majalah kanggo sakwetara wektu.
"ini menarik," aku kelingan banget ukara iki kang nate diomongke redakturku mbiyen. ukara kang gawe mangkel lan marai wegah maca koran. lan yen wektu ngijinke, koran-koran bakal dadi bukti sejarah, kanggo
pirang-pirang abad mengko. lan mungkin, wong-wong kang bakal maca koran kuwi uga bakal ngomong,"ini menarik!"

"saya mengutuk kejadian itu!" ukara iki asring metu akhir2 iki. tv, radio, koran. wong2 kaya wajib ngomongke ukara iki. kaya japa mantra kang kuwat banget. ing sejarah aturan ing jawa, kutukan kuwi nate dadi
aji. ing prasasti jaman mataram kuno (sakdurunge abad 10), ing watu-watu tinulis ukuman kanggo wong kang nerak aturan lemah perdikan (sima). nalika kuwi ukumane mung kutukan, kang isine kurang luwih kaya ngene:
yen lunga nang alas bakal dipangan macan, yen lunga ing alas disamber bledhek utawa dicokot ula, lan yen mati ora ana sing ngrumat. yen kesalahane gedhe, wong kang nerak paugeran mau diusir seka desane.

ngancik jaman kahuripan, kadiri, majapahit, ukumane ora cukup mung kutukan. ing prasasti-prassti ditambah ukuman dhendha. wong2 kang nerak paugeran bakal bayar duit kanggo kesalahane mau. banjur tambah maneh, ukuman fisik. tugel tangan utawa tugel sirah. ing prasasti2 mau, uga ana owah-owahan. yen mbiyen, wong2 desa kang
teka ing perayaan sima mau ditulis lengkap. malah ana wong sing liwat uga ditulis. ngancik jaman majapahit, kang ditulis mung raja, pejabat istana lan daerah. wong desa kang ditulis mung rama desa (kepala desa).

ngobrol karo wong ambon masalah kerusuhan. rasane isa stres dhewe yen mikirke kelakuane wong2 kuwi. gawe rusak kono-kene. kaya wong dolanan simcity utawa warcraft, donya mung kaya dicekelsakwetara wong thok

ngobrol ing telpon. "can you tell me where the idea irish music in bellefire?" ana jawaban seka wong ing london. aku ra mudheng, suarane lirih banget. "i think you can be a model" bla bla bla bla, aku uga gak krungu suarane, lirih banget. lan aku mbayangke kenya ayu iki ing kana lagi mesam-mesem krungu bas a inggris logat jawa. "can you speak loudly?" akhire aku krungu, nanging bar kuwi swarane ngadoh maneh. katone dina iki pancen dudu dinaku.

mau esuk tangi amarga alarm seka handphone lan tivi kang dijarke urip lagi nyiarke berita. aku kelingan obrolanku wingi karo sinto masalah berita. terus medhun nang warung ngarep omah tuku ketan 2 lan bakwan 2, dadine genep rp 2000. sakdurunge mangkat, aku nyetel kaset medulla (bjork). aku kok dadi kelingan renny ya?

mangkat,nganggo clana ijo, sandal ireng, kaos ireng. awan iki aku janji ketemu karo music library nang radio one, mas heri. aku mangkat rana mlaku, rekane kanggo ngeleremke pikir, kang katone lagi bunek. tekan kana, jebul mas heri lagir apat. dadine ngalamun dhewe karo nyawang tv kang lagi nyiarke warta2 ing donya film. ana kancaku sing mbiyen sok dolan bareng nang kantor polisi. saiki wong iki mulya, dadi penulis skenario film.

bar kuwi, mas heri teka, terus windy. ngobrol masalah musik, terus golek mangan nang ngisor. rencanane arep golek gudheg, nanging ora ana. terus mangan rames. gandheng weteng luwe, dadine mangan apa wae ya enak. bar kuwi mulih mlaku maneh, ngepasi srengenge ing pucuk panase.

tekan kantor ngantuk. males kerja, niate mulih wae turu nang kos-kosan. nanging dina iki aku ana janji wawancara karo bule kuwi marai males. nang kantor cah-cah wis lengkap. aku lagi males ngobrol. lungguh nang njaba karo ngrokok nang ngarep lawang. nang kono ana cah loro lagi curhat. wah iki, males banget!

nek dipikir2, dudu dinane sing salah. nanging utekku.
"kok tadi gugup sih mas? kadang terpatah-patah," wong seka warner ngomentari wawancaraku mau
"iya, masalahnya sambil mbayangin cathy yang cantik itu, ha ha ha." aku njawab sak kenane. sakjane kuwi dudu masalah cathy kang ayu (aku wis nate ketemu lan pancen ayu tenan),, amarga ngobrole liwat telpon. nanging amarga basa inggrisku sing semrawut.

akeh sing ngomong, kosa-kata basa jawaku aneh. kamangka yen nduwe kamus basa jawa, kosa kata kuwi lumrah kabeh lan ana. mungkin kala-kala perlu ana glossary kaya ngene iki.

uga : juga
katone : tampaknya (dari kata 'katon' yang berarti terlihat)
kamangka : padahal (macane: kamóngókó ó diwaca kaya ing aja utawa mawa (geni)
amarga : karena

esuk iki, maca serat jakasura-tresnawati. crita iki ditulis maneh dening prijana winduwinata ing tahun 1966. ana sing nduwe duga yen katresnan kang kapenggak dening kuwasa iki critane mpu dharmaja rikala jaman kediri, nalika raja-raja jawa isih kemaki nduwe bojo selir 80. aku ora mudheng, ngapa crita kaya ngene iki tansah dibaleni. kaya rara mendut lan pranacitra, kaya jayengrana lan layonsari.

critane jakasura lan tresnawati iki dadi beda, amarga ing jaman kuwi digawe kakawin kang kondhang. crita smaradhahana kaangit dening mpu dharmaja. critane ngenani tresnaning bathara kama lan ratih kang tanpa jiwa. ing pungkasaning crita, sinebut yen ratih lan kama manitis mring kinararatu ing jenggala lan mring kameswara ing kediri. lan ing pungkasan dhewe sinebut, muga-muga ratih lan kama ora nitis ing anggane kawi (pujangga), amarga dadi pujangga kuwi susah.

critane kameswara lan kinararatu mau asring dadi lakon kethoprak, lan yen ing wayang dadi critane wayang gedhogan. kameswara kuwi raden panji inukertapati lan kinararatu kuwi dewi candrakirana. tresnaning wong loro mau pancen rada rumit, mlipir ing desa-desa mula ora gumun yen akeh kang seneng.

nanging jakasura-tresnawati? kuwi crita kang kesingkir ing pinggir. tresnaning wong cilik kang direbut dening raja. tresnawati kudu gelem dadi bojone raja, lan jakasura kudu nglilaake. kudu? nalika kuwi jakasura lan tresnawati sesidemen dhemenan. jakasura kang banjur dadi prejurit mlebu ing senthonging tresnawati, nyilem ing asmara kang pinenggak nata.. lan kaya crita pranacitra-rara mendut lan jayengrana-layonsari, wong loro mau kudu mati.

padha-padha selingkuhe, nanging critane beda. nalika basudewa ngrayu nyi sagopi lan nglairake udawa, kelakuan iki dianggep lumrah. udawa dadi patih negara. lan nalika arjuna ngajak andum sari karo banowati, perkara kuwi dianggep becik amarga kanggo tujuan politik pandawa lan kurawa. perkara negara dirampungke ing katresnan. nanging nalika tresna mung cukup ing tresna (kaya jakasura-tresnawati mau), kuwi nista. apa merga wong jawa pancen ora nganggep tresna kuwi penting?

esuk mau miwiti nganggo lagu2 ideologi (sing ora ana ing kasunyatan) : but for now (jamie cullum) lan soulmate (michael frank).

dina iki nulis rong tulisan sing ngawur kabeh (mereka yang lain lan toko buku baru itu). ben wae elek! lagi gak napsu nulis. aku malah isih kepikiran neruske tulisanku liyane (nalika nalu nabuh gender lan kalangkyang nembang).

apa sing wigati? ngapa aku dadi keranjingan golek sisik melik menyang ndonya kang wus dikubur dening wektu?

aku mbayangku lungguh ing ngisor wit cedhak candhi mendut. nyawang borobudhur ing tengah tlaga sinambi nyekel suling. dudu candhi borobudhur sing saiki. candhi kang ana ing tengah tlaga kang amba.

wengi iki aku iseng kliling nang blog2, mbukai email2 ku sing jarang tak bukak. kaya wong lunga ziarah, mbaleni sing kawuri. nanging aku kliling2 ngawur, kaya sing mbiyen uga dilakoni novi. lan aku nemu blog sing ana tulisane menarik. katone dusun onggosoro iki cedhak omahe titin.

halo? thok thok thok....
e m b u h

aku mbiyen seneng corat-coret nang bukune bapakku. mungkin amarga mangkel, akhire aku dikei buku harian. bukune cilik, lan aku mau iseng maca karo cekakak-cekikik. isih ana tulisan regane buku cilik sing ana tulisane "pocket diary" kuwi, 300 rupiah. ana tempelan gambar ferry fadli kanti tulisan "brama".
kaya gambar lan bukune, isine semrawut lan ndangdut banget.

cathetan pisanan tanggal 16 september 1987, isine ngenani ngadepi mid semesterlan kasmaran marang 2 kenya: s****mi lan s******ti. kuwi kanca beda kelas, aku nang siji c, wong loro mau siji b, lungguhe jejer. s****mi kuwi cah seka desa tangga, rambute dawa lurus kaya duweke dewi yull. yen s******ti iku anake juragan pitik gemak kang rambute cendhak. terakhir ketemu, rambute dikriting karo nggendong bocah cilik sing ya kriting. omahe ing prapatan cedhak pasar.

esuke, tanggal 17, ana tulisan yen aku bengine ngimpi ketemu s****mi b**i. kenya sing pungkasan iki anak juragan gendheng, omahe cedhak s******ti. nah, pas tanggal 27 september ana tulisan "aku menerima kabar bahwa dia mulai berdagang." aku mikir, sapa iki? mungkin s****mi. nanging bengine aku ngimpi karo b**i, amarga tanggal 28 ana tulisan "aku bermimpi dia ikut pmr. bersama2 denganku, lalu dia duduk di sampingku"

payahe, amarga buku cilik iki sok dowaca masku lan mbakyuku, dadine aku gawe sandi. sandi mau akeh jumlahe lan aku wis lali cara macane. punjul yen 20-an gaya. jan-janne mbiyen aku ana buku cilik gambar pramuka sing isine sandi2 mau, tak delehke ing laci meja tv, nanging nalika meja mau pindah, bukune ilang.

contone, ing tanggal 13 oktober, sedina aku nulis nganggo 3 sandi.

(sandi vi)
berangkat (tidak sekolah) (tidak bertemu) (tidak dengan) dita. and dua peet sudah. senengnya, pencilmu ketemu. and senengnya sudah, kepalamu terbawa di (luar kelas) waktu pramuka.

(sandi ix)
sedantata nangtampipi nyapak iju junyatuga gayahase (-1) tinyaba sepragi makian kinrabe suansar kusabe dejanar (3-;4-) denganku (2-)

sandi iv
semaking nangkap, lama gita, amanda dalam lahgi, benar tari, suka dahlia, putra niyati, busa kutu, santai dita, yangga, dari patri, menggala guna nari kantin semmarang bisa lantai sandy dyta.

tulisan pungkasan ing buku iki kacathet tanggal 3 desember 1988. ora nganti entek kertase bukune wis ganti, aku ngganti buku sing rada gedhe lan tuku dhewe. cathetan pungkasan itu intine : "waktu aku akan naik bus ke sek dia tampak tersenyum bahagia". lan nganti tekan saiki, ora ana kenya-kenya mau sing dadi pacarku amarga aku dhewe gak nate kandha.

wacanan apa kang pas nalika tangi turu? ana majalah gq gumlethak ing pojok kasur. gak minat. mungkin esuk iki maca sing rada serius. tomorrow's god tak saut. nanging buku putih iki ora nduwe wibawa. aku mung maca mlumpat-mlumpat kaya kodok ing tlaga, mlumpat seka terate siji menyang terate liyane. wacanan iki tak pikir guyonan kang ora lucu. aku malah kelingan ngancani ayu nongkrong nang gambir akhir wulan kepungkur.

nalika kuwi, wong2 pada nyekel cimeng. mung aku kang ora, nyekel gitar karo ndeleng monas. jebule ana lampu byar pet ing pucuk monas kae. ana salah sijining wong ing kono kang ngoceh ngenani Gusti Allah, lan nganggep cimeng kuwi digawe Sing Agawe Jagad kanti premati, kanti keluwihan kang ngedab-edabi. omongane wong mau kaya tulisane neale donald walsch ing buku putih iki.

lalekna wae, buku kuwi, aku njupuk the noodle maker. nalika aku njupuk buku iki nang aksara, sedina sakdurunge nongkrong nang gambir, tak pikir buku iki crita ngenani juru masak. sing jaga toko buku kuwi jenenge wulan (penting?). aku maca rong bab lan isine omongan antarane penulis lan tukang donor getih profesional nang cina. menarik, nanging aja esuk iki. yen aku neruske maca mesti males kerja.

aku kelingan buku elizabeth costello. ing sakwijining bab dicritaake nalika costello lunga menyang nigeria. ing acara peluncuran bukune (costello kuwi penulis novel), ana wong nigeria kang ngritik. jarene, buku karangane costello mau apik. nanging mungkin ora pas yen ing nigeria. wong2 nigeria ora masalah yen kudu dansa, mangan bareng, utawa ngobrol sewengi, nanging ora yen maca buku. maca buku kuwi sepi. kritikus mau banjur crita yen ing eropa, budaya maca kuwi apik. mlebu ing kreta, lungguh, langsung maca buku. ora ngobrol. kuwi apik kanggo utek, nanging ora apik kanggo bebrayan. nyekel buku nalika ana wong liya kaya ngekei tandha "buku iki luwih apik tinimbang ngobrol karo kowe."

nanging aku arep ngobrol karo sapa? wong2 wis padha lunga kerja. marani komputer, mbukak kword lan xmms, ngetik dikancani fariz rm lan the groove. ben semangat.

walah, entuk sms ! huruf kapital kabeh. sapa iki? "met pagi bapak anggoro ...pkabar? adi mawardi tempo sby." jebul wartawan surabaya asli madura. tak bales "kabar baik. bagaimana suasana srby nan ceria? dpt no-ku dr sapa." nganti aku mangkat kantor, sms gak dibales.

setengah dina nang ngomah. ngobrol karo kanca kos, ngetik sinambi ngrungoake gendhing2 jawa. senen-selasa wingi aku kaya diteror wektu, sms lan telpon seka ngendi2. rasane kepingin mbanting telpon. apa maneh wingi pemotretan cover, mboseni.

nglangut ngrasaake kos-kosan sing panas. isa ngrampungke sak tulisan ('hikayat orang-orang narsis') lan ngedit lan ngekei pengantar sak tulisan ('kalung neon dan my little boy').

esuk-esuk nulis, ing komputer kanti iringan cd isobel. gorden kang luwih asring ketutup nyirep cahya kang sakjane ora sepiraa. esuk iki hawane kepenak. kanggo ngalamun, nulis, thengak-thenguk sinambi nyruput teh cangkir.


dina iki, aku pingine ora nang kantor sik, nanging ngulandara tekan kemang golek buku. tekan aksara aku langsung nuju rak ing waliking lorong mlebu. ing kono aku njupuk buku kang dijupuk seka blog, salam pax the bagdad blog. terus milang-miling nonton buku sing diseleh meja, aku njupuk elizabeth costello kang ditulis jm coetzee. dadi, nalika numpak kopaja 77 aku maca bukune coetzee. ukara-ukarane prasaja tanpa pralampita kang ngayawara.


mlaku-mlaku ndhisik nang blok m, mangan bakso, banjur mangan bakso ing ngarep pasar. mlebu malku-mlaku maneh terus ngantri nang bus way.

layar monitor wis dikebaki templekan kertas post it loro.


"aku udah cemplungin siaran pers ttg stand-nya sampoerna di prj itu di xxxxxxxxx@yahoo.com"

"kata abel: besok pagi ya kita ngerjain highlight."


kalawarti panjebar semangat anyar wis teka, naskah seka warner bross firebelle lan the corrs teka kanti foto kang peni. kerja lagi males. apa iki pengaruh seka lagu-lagune isobel kang mau tak puter? embuh! apa pisang sing tak pangan mau nggawa hawa beda? ra ngerti.

malem minggu bareng john lan paul

ing dina
nalika swara beatles sesideman ngajak demenan
nanging aku lagi ora karem
aku arep nonton langit
lungguhan ing balkon sinambi takon-pinakon
karo sapa?

"you can hear me!" john lenon ngeyel (1)
"you see nothing" kandhane paul mcartney (2)

nanging butuhku mung lungguhan
sinambi nyekel sakcangkir kopi

"we're all living in yellow submarine,
we're all living in yellow submarine" (3)
john karo paul nyanyi bareng

piye yen sesuk wae?
aku bakal lungguh ing kene maneh
ngenteni udan
nyulam crita
dijilid dadi pustaka
kang isine mung kapang

nanging saiki mangsa ketiga
critane kudu beda
piye carane ben dina katon endah?

"when i'm home everything seems to be right" (4)
nanging adoh yen kudu mulih
"seems so hard to find" (5)
pancen
"listen, do you want to know a secret?" (6)
apa kuwi
"hey, you've got to hide your love away" (7)
apa hubungane? ra sah ngayawara!
"come on, come on" (8)
apa sih?
"everything was right" (9)
kuwi lak nalika semana,
jaman dina isine mung padhang njingglang
"i said something wrong" (10)
terus?
"love is such an easy game to play" (10)
jarene sapa? aku ra percaya

tak critani wae
sore kuwi aku lungguh bareng
nyawang lintang sinambi cekelan tangan
lan sesumbar yen tresna kuwi
digawe ing ratri
lan katone dheweke setuju

"well, she was just seventeenth.
you know what i mean" (11)

pancen, lan kuwi crita lawas
luwih seka 10 tahun kepungkur
pantes disuwek, dibuang
nanging aku ora ana crita liya

"i'm so tired" (12)

ya wis, sugeng ndalu
aku isih kepingin lungguh ing kene
sapa ngerti ana crita kanggo sesuk wengi

kutipan dijupuk seka lagu-lagune beatles
(1) and your bird can sing
(2) for no one
(3) yellow submarine
(4) hard day night
(5) things we said to day
(6) do you want to know a secret
(7) you've got to hide your love away
(8) please,please me
(9) she said-she said
(10) yesterday
(11) i saw her standing there
(12) i'm so tired

esuk ing tanggal kang padha setahun kepungkur
tangi amarga swara adzan subuh ing radio kang sakbanjure nyuwaraake lagu-lagu jazz. ngapa esuk tansah teka kanti pangajab kudu tangi?


njupuk banyu wudzu nalika jam ireng putih ing nduwur meja ngarah 5.15. komputer kang sewengi urip kanti mencereng ndeleng aku, aksara f kang digawe seka mozaik foto kaya urip.
ngrungoake radio sinambi main magic lines lan blockout.


bosen, terus muter lagu2 mp3. sing jelas2 kepingin tak rungoake 'selamat untukmu' sing dinyanyeake fariz rm karo deddy dhukun.


gawe capucino instan terus ngobrol karo dino, sinambi maca koran edisi minggu. ana cerpen 'nun' gaweane sitok srengene. lumayan!


5 tahun kepungkur
tangi, sholat, turu maneh. tangi maneh nalika jam 7.30. mangan sinambi nonton indonesia today ing rcti. trus nonton nba final2# antarane spurs vs knick (menang spurs) terus turu maneh. tangi jam 12.30


dina iki
tangi esuk amarga adzan subuh seka mesjid sebelah. sholat bajur turu maneh. lampu isih tak jarke peteng. sewengi sirahku kaya arep njeblug. akhir2 iki aku asring mumet tanpa aku ngerti sebabe. mau bengi turu sakwise magriban, aku ora sholat isya.
sakwise wareg ngalamun aku nyetel tv. ana film skubidu. gak menarik! swara tv dadine kanggo ngiringi aku terus ngimpi. mau bengi aku ngimpi lunga nang roma bareng pappilon numpak prau sing dawane kurang luwih telung meter. niyate golek buku. wektune mung sedhela lan tekan kono ketemu philip. kan philip lagi nang london? mbuh! sakdurunge mulih, aku mampir nang bakso malang karapitan (iki gak jelas maneh, ana bakso malang tekan roma). ana cewek ayu, ning aku ra ngerti sapa jenenge.


sakwise nguripke lampu aku njupuk hp kang ketinidihan pas mau bengi turu. ana 3 sms. seka mikael, ida, novi. aku gak isa mbales amarga pulsane kari rp 60,-
nonton acara lipstik. presentere dian utami. isine : kasus cerai tya subijakto, yuni shara meteng 4 wulan, shandy aulia nyolong2 numpak mobil. gak penting banget! mendhingan ngising sinambi maca buku. pas balik maneh ana sms seka anik.

"gamang itu artinya apa?"
ana sing takon wingi, lan ora ngira yen pitakon kuwi bakal metu seka
utekku kanggo awakku dhewe.

"who's got the power?"
kapacak ing sampul suplemen majalah time spring 2004. aku ra peduli marang
ukara iki.

"minat?"
pitakon iki teka mau bengi. pikirku: apik kanggo playon. apa petualangan
anyar? tansah mlayu terus? kapan tekan? kuwi dudu donyaku!


"aku main dengan chord primitif"
awan iki ana sing ngajak crita musik. aku ra mudheng. seleraku primitif.
dudu kuwi sing kudu tak lari, nanging komposisi beda kanti ladrang
subakastawa semangat bebop.


"hari ini gerhana matahari"
terus ngapa? langit nyimpen srengenge kawit mau. mung klawu mayungi wong2
demo ing bunderan hi karo dpr.


barang larang ana ing ngarepku, ing kotak abang tua.
"itu safir"
"yang putih diamond?"
"ya, ini diamond"
"berapa nih?"
"11 ribu yu es"

utek lagi bingung. ana sing gelem ngekei saran?

wingi awan dolan menyang rumah sakit jiwa. wong2 nganggo sandhangan kang padha. ana sing cengengesan, mbesengut, sopan, bengak-bengok.

bengine, aku dolan nang studio mendut nonton teater abu karo jazz piano walter lampe. jan-janne kelakuanne wong2 iki ora beda adoh karo wong2 nang rsj mau. bedane mung sing siji entuk duit lan nduwe alasan. sijine dipeksa mlebu ben ora nganggu. sing nduwe alasan wong liya, dudu sing mlebu rsj.

kopi, pisang, lan rokok a mild ngancani esuk iki. aku metu ngungak njaba. werna klawu ora rata kaya gambar durung dadi ing langit. apartemen four season werna ijo katon moncer ing sisih tengen, kaya sakranggeh tangan. gedung da vinci ketutupan wit jati. keprungu swara ibu kos lagi bengak-bengok ngundang anake. swarane dadi siji karo genjrengan gitar anake juragan sepatu ing ngomah ngarep lan gendhing degglung seka njero kamarku. aku nonton juragan sepatu ngetoake rx king, pas ing ngisorku. ing ngarep warung sisih tengen, wong wadon ngalamun kanti koran pos kota ing tangan. kucinge sing werna putih kanti ndas ireng uga lagi merem ngalamun ing bangku pinggir dalan.


aku adus nalika ngancik ladrang harjuna mangsah, gendhing karemane bapak. gebyar-gebyur kramas ngilangi gatel ing sirah, nganggo ramuan head&soulder karo mylea, adusku rada suwe, watara rong gendhing nyuwara.


mangkat mlipiri dalan kang wus ana srengene ketutupan mendhung ing sisih wetan, watara 70 derajat. metu lawang, mlangkah nuju sisih tengen, ngiwa, nengen maneh, nanging...handphoneku ketinggalan. balik maneh, ngiwa, nengen, ngiwa maneh, munggah, nengen, nengen, mlebu kamar, njupuk handphone ing pojokan karo nyaut korek gas werna kuning. terus bali mudhun, mangkat. nengen, ngiwa, nengen, ngiwa, nengen, ngiwa, nengen, mlebu lift sisih kiwa, metu langsung nengen, nengen, nengen njupuk absen, malik awak maneh. ngiwa, nengen, weruh pak yanto lagi ngetik, nengen, tekan mejaku.

yen ati kaya semplah lan pikiran oncat seka mbun-mbunan, apa aku kudu
tetep ngliga ing kene?

mbukak buku kumpulan geguritan 'pagelaran' anggitane jfx hoery kanti acak. pas ing kaca 73, kanti sesirah 'kemrungsung'


kemrungsung ati kapang
mung kepingin nyuntak kasunyatan
pikoleh saka angkere kutha metropolitan
sing sanyatane mung aweh pangiming-iming semu
ngglandhang ati kaguwang


terus, mbukak buku kumpulan cerpen 'wessex tales' thomas hardy, pas kaca 37 kanti judul 'the melancholy hussar'.


"but how?"she repeated, finding that he did not answer. 'will you buy your discharge?"
"ah no,'he said,"that's imposible in these times."


bar kuwi, nyandhak buku 'bash scripting' rofiq yuliardi tekan kaca 130 pas bab 'menyeleksi teks.'


fgrep mirip dengan egrep, yaitu grep dengan opsi -f tetapi fgrep merupakan kebalikannya, tidak menganggap metakarakter mempunyai arti khusus.


mandheg sedhela, aku njupuk ukara ing sirahku. pas kaca embuh, ing bab ra ngerti,

[x][x][x][x][x]!

suara lagu longue nylempit ing kuping, nalika aku chatting. ing njaba, langit klawu. gawean isih ana, nanging sirah ora keconggah golek ukara. rasane pingin mlayu mulih, lungguh ing pojok sawah sisih kidul desa cedhak kali. nggawa suling nembang sakkencandhake, sinandhing degan lan gula jawa.

ilir-ilir, ilir-ilir tandure wus sumilir
tak ijo royo-royo tak sengguh penganten anyar
cah angon, cah angon, penekna blimbing kuwi
lunyu-lunyu peneken kanggo masuh dodotira
dodotira jlumatana kanggo seba mengko sore
mumpung gedhe rembulane
mumpung jembar kalangane
ya suraka surak hore

wis suwe aku krungu seka kancaku, andi, yen lagu iki sakjane sakwijining mantra jaman kawuri. nanging lagi wingi aku mudheng apa sing dikarepke. sakwijining penelitian dening parwatri wahjono nemoni ing banyumudal, buayan, gombong nemoni sakwijining dukun cowongan (nini thowok). lagu kuwi dienggo ngundang udan lan memuji supaya sawah bali ijo.


ilir-ilir tanduran pindha udan
remu-remua ijo
kadia penganten anyar
kadia penganten anyar
ndi ana dhang raja pupus cindhe
kenene ora ana
suwarga akeh uwite
suwarga akeh uwite



ing serat damarwulan, nalika damarwulan mati, dewi sasmitaningrumlan dewi suselawati nganggo lagu iki kanggo nguripke maneh jisim kang wus tanpa napas kuwi.


ilir-ilir tandurira
ing wong sumilir mulya
ijo royo ingsun sengguh
penganten anyar paduka
bocah angon-angon sami
peneken balimbing ika
sun karya masuh kampuhe
kumitir ing manah radyan
bedhah pepinggirira
mumpung gedhe wulanipun
mumpung jembar kalangannya
yen suraka surak 'urip'



yen ing 'dialek van tuban' kang katulis dening oemboel warih kusuma ing tahun 1924 lagu ilir-ilir iki isine kanggo nunggu widadari kang arep teka.

lir-ilir kantu, sabuk jingga lir binatu, nglilira uga-uga
sapanen dhayohira
sapa dhedayohira
sapa dhedayohire, sapa dhedayohire, mbok tama, mbok supraba, gagar mayang, tunjung biru, surak apa, surak iye
cah angon-cah angon
penekna blimbing kuwi
lunyu-lunyu penekna
nggo suguh dhedayohe
sapa dhedayohe mbok tama, mbok supraba, gagar mayang, tunjung biru, surak apa, surak iye


ana uga kang ngira, wiji saksono, yen lagu iki ditulis dening sunan kalijaga kanggo sasmita nyebarke islam kanti lagu kang alus. tanpa nyerang, tanpa kekerasan. ananging katone ora pas, amarga lagu iki umure katone luwih tuwa tinimbang sunan kalijaga.

mendung kuwi isih kaya wingi, aku mlaku nuju kantor kanti iringan lagu jawa kang nglangut. ruanganku isih kosong, mung ana saklembar fax kang ngabarke pameran foto.

komputerku isih rusak. ngapa dina iki? mungkin nang kemang golek buku

janjia, lan aku ora bakal percaya

nalika tresnaku ilang, apa sliramu gelem nukoake aku maneh sakwijining tresna kang pungkasan?
sliramu nyawiji dadi banyu, kang lumintir ing kali lan ilang dadi urang, dolanan ing walik krikil. mumpet nalika kebo liwat lan njedul yen srengenge sore ngrayu nganggo sinare.
wektu lumaku lan banjir mangsa rendeng teka. sungutmu kecanthol ing suket pinggiran, nanging awakmu kagawa banyu udan.
aku nemu tresnamu ing pinggir kali liya, ketumpukan.watu gedhe nalika mangsa ketiga. tresna kuwi garing, tak gawa mulih, tak glepungi, tak goreng. lan nalika kabeh wus siap dipangan ana buto cakil teka nawani urang, kang jebule sliramu kang uga wis diglepungi lan digoreng.
cakil, apa sliramu nduwe tresna liya kang wus diglepungi?

13-14 april

"gue gak sholat lagi setelah gagal bunuh diri," kancaku ngomong karo aku, njelaske ngapa ora melu jumatan. kuwi omongan wulan wingi. aku ra ngerti apa hubungane bunuh diri karo sholat. aku males takon. sing jelas, dheweke nyoba bunuh diri gara2 cewek.

4 april wingi, kancane akrab sing rajin sholat ganti agama gara-gara nikah karo wong katolik. mula, sajadah, al quran, lan sarung, diwenehke kancaku mau. pikire, kaya wong srah-srahan kawinan. lan dheweke ngomong,"setelah 3 tahun gak sholat,akhirnya gue, sholat lagi."

kancane mau dianggep wong sing taat agama. wis umroh pas kuliah. mula kancaku mau mikir,"gue tahan tangis gue: lalu gue sholat dengan rasa aneh, hambar, sungkan, dan bingung sampai saat ini, gue ngelanjutin hal itu, meski ada rasa aneh masih menggantung (njupuk petikane puisi muhamad diponegoro 'sholat malam'), pikir gue; pindah kos, pindah kerjaan, pindah jenis kelamin, pindah media, pindah bus karena harus di oper karena mogok di jalan, pindah-pindah kekasih, pindah partai: gak terlalu berat, ketimbang pindah hal yg satu ini: believe. anjing, gue terharu banget."

nalika hans christian andersen mbuang jangkar, kabeh wus kaliwat, lan jette lampus ing agni. jenny lind tan ginape. putri duyung kang mati, lan ratu salju kang ora nginggati ati. alegro apa adagio ?

gamelan nyuwara ladrang nyandhet ati nalika burisrawa prasetya ora bakal nduwe bojo yen ora karo rara ireng. dheweke malah milih permadi kang sejatine seneng banowati. nanging tresna nggawa laku beda. banowati kudu ngayahi tugas kawin karo suyudana. banjur peputra lesmana mandrakumara kang tansah gagal nggolek katresnan. lesmana mati dening abimanyu ing brantayudha babag purwa. banjur abimanyu nyusul mati kanti awak kebak panah. kepangan mring sumpah nalika dheweke ngapusi dewi utari lan ngaku durung nduwe bojo. yen goroh, matine bakal kebak tatu. dewi utari tetep urip, lan bojone sing sijine -siti sundari- melu lampus dhiri ing kobaraning geni.

burisrawa mati ing baratayudha kinepruk gada. banowati sida kawin karo janaka, nanging mung sedina amarga dipateni aswatama. anake durna iki mati ing wengi kang padha nalika parikesit (kang isih bayi) mancal panah pasopati. arjuna lunga munggah gunung.

lan saiki, gendhing dengglung keprungu, nyekeli sikilku lan ngajak sirahku ngulandara golek crita liya.

- isih ana salya lan setyawati kang ginaris pesthi dadi siji (nanging kudu mateni maratuwa!)
- ana rama lan sinta kang saling tresna (nanging kudu njaluk bantuan kethek lan njebur geni)
- ana kamajaya lan ratih kang dadi dewa-dewining asmara (nanging ora nduwe awak lan ngrambyang dadi roh!)
- ana sirahku sing ora isa gawe crita

kanjeng pangeran aryo tandyonagoro, priyayi siji iki kondhang amarga irunge kang gedhe. kanca wartawan kang sok wawancara dheweke mesti apal, yen suwarane lirih mula tape recorder kudu cedhak banget karo cangkeme. omongane alus, nanging akeh wong sing sepet. sepet amarga dheweke didakwa nilep duit. saiki asring nang tv, pamer partai nganggo klambi kuning.

pas nggolek bahan kanggo nulis cover story aku nemu catetan pas nang kantor imigrasi wonosobo mbiyen. aku lali, catetan iki wis tau tak delehke kene apa durung:

"meja papat cokelat katon kemaki kanti mesin tik lawas. stempel telu ing meja paling ngarep, meja-meja kang sejajar rong lapis. kursi ireng lan wong nganggo seragam krem lan coklat tua wira-wiri. sing teka sepi lan luwih akeh calo ing baris ngarep. calo-calo kang luwih kemaki, kanti mripat kang kaya ditarik mendhuwur lan alis kang didhuwurke.

calo sing mau nawani aku lagi ngobrol karo petugas kang nganggo kang mau ngakon aku nindes mangsi werna biru nganggo mangsi ireng nalika nulis formulir.

sak wetara uwong mandheng aku, mungkin amaga aku teka mung nganggo sandhal ban lan katon ora borju. panatapku ngarah njaba jendela mlumpat pager lan dalanan. ana warung, mobil-mobil kuning angkutan kota sliweran, nanging jarang. udakara telung puluh menit pisan. suara mesin keprungu, terus sepi sedhela, banjur keprungu maneh kanti guru gatra lan guru lagu kang ora teratur."

prastawa kaya ngene iki jan-janne lumrah wae, nalika kuwi aku mangkel marang perlakuanne petugas kang ora ramah pisanane. nalika aku ngobrol karo wong liya sing arep kerja nang manca negara jebul regane larang tenan. wong loro kuwi mbayar 2 juta kanggo kir kesehatan karo ngurus paspor. aku pancen sedya arep ora liwat calo, pingin ngerti piye jan-janne wong2 kuwi. pisanan pitakone petugas ing kono,"disuruh nemuin orang nggak?" aku rada bingung nalika kuwi. sakwise tak pikir, iki masalah koneksi. aku ngomong,"tidak." pancen lebar kuwi aku lancar lan dadi sedina. nanging kuwi jalaran wong-wong kuwi katone mikir-mikir nalika nonton formulir sing wis tak isi. spesial, aku ditemoni pimpinane kang banjur ngobrolke kenalan-kenalan ing kantor imigrasi pusat.

omongan tukang becak karo lonthe hotel ing film three seasons
- wis tau mlebu hotel ?
= durung
- ana ndonya liya ing kana. (tangan tengene ngelus tangan kiwa, kenya kuwi mripate nrawang, lan tukang becak sing lagi nggenjot pedhal serius ndeleng pundake kang mulus) wong-wong kae ora kaya dhewe mlakune, cara ngomonge, kabeh beda. (mandhek udakara sak ambegan) srengene teka saben esuk kanggo wong2 kuwi. awake dhewe ana ing ngisor wewayangane wong2 kuwi.

ing sakwijining hotel ing jakarta, artis sinetron mlebu ing sakwijining kamar. ana anggota dpr ing kono. jelas dudu kampanye pemilu, nanging coblosan liya sakdurunge kenya kuwi lunga numpak jaguar lan ngentekke martinine. malem minggu pendhake, teka maneh ing pub kono karo wong spanyol sing diaku pacare.

artis liyane, sing main dadi pacar wong spanyol ing sakwijining film, pesen martini sing dikei cherry. "pertamanya manis," dheweke ngomong karo mlinguk nang aku. wong-wong liya ing longue remeng-remeng kuwi sibuk dhewe-dhewe. "lalu tambah manis, manis, dan semakin manis." ngguyu, kamangka ora ana sing lucu. banjur dj-dj bule teka, ngomong nganggo basa manca kanti topik panganan perancis lan vietnam. rasane aku kaya salah kostum. sak jam saklebare kuwi, dolan nang pub, lan artis mau nawani ganja. aku gedheg amarga wus cukup mumet krungu racikane swara dj perancis gondrong sing katone ngombe obat ndhisik.

taun 2002 lan 2003 akeh kebakaran lan omah2 digusur. ing akhir 2003 tekan saiki, mal-mal anyar thukul ing jakarta kaya lumut ing panggonan teles. ngapa akeh mal? plasa senayan kang manggon ing jalan asia-afrika saiki wus ora dhewekan. ing sandhinge ana stc, lan ing ngarepe lagi dibangun mal anyar. wingi, nalika liwat ing jalan gajah mada, uga ana gajahmada square kang lagi dibangun. daerah mangga dua uga ana quare2-an iki. sakwetara kuwi plasa semanggi nylinep ing kawasan sudirman-gatot subroto (lan ora perduli marang kritikan2 amarga isa gawe macet). aku ora ngerti ngapa wong2 sugih kuwi seneng gawe mal, dudu omah. mal-mal mau isine ora beda akeh. dodolanne mung kuwi-kuwi thok. nanging ana uga kang pancen spesialis, kaya roxy mas lan harco mangga dua kang akeh nggo dodolan henpon lan komputer

kancaku, wus nate takon masalah tata kota marang ahline. jarene, jakarta kuwi medeni tembe mburine. amarga akeh2e kang manggon kelas menengah, dudu wong sugih. lan omah2 kanggo kalangan menengah mung sithik. akeh2e ing pinggir kutha kang adoh. taman-taman kutha uga ora diopeni. malah-malah, diilangi fungsine kang kudune kanggo kumpuling warga kutha. yen pembangunan isih kaya ngene terus, suwe2 jakarta sugih mal, nanging ringkih.

jan-janne ora pas yen aku mbandingke mal karo pasar kaya ing desaku, sing rega bubur sumsum mung 250 rupiah. kabeh sing dodol kenal, uga sing tuku. jaman cilikku, bar mulih sekolah aku karo kanca2 sok nggolek duit tiba ing pasar kang wus sepi. kadhang entuk 25 rupiah utawa mung 5 rupiah. jaman kuwi - udakara taun 1981/1983 - aku tuku bubur mung 10 rupiah.

kadhang aku dijak simbahku (aku yen nyeluk dheweke ´mbok del´) blanja menyang kiringan yen pas dina pasaran, mlaku watara 4-5 kilometer. seneng amarga entuk jajanan.

ing jawa ana limang dina kang asring dadi pathokan pasar-pasar : pon, wage, kliwon, legi, paing. aturan iki wus ana kawit jaman mataram kuno (udakara abad 7 masehi). jaman kuwi, desa-desa nyawiji ing pranatan ekonomi nurut pasaran. kliwon dadi punjering desa, biasane ing tengah, lan liyane nganggo pasaran liya. desa-desa sakliyane kliwon biasne khusus dodolan barang khusus. misale : wage kanggo pasar kewan, paing kanggo barang grabah. lan kliwon kang biasne dadi punjering ekonomi dadi pusate amarga kabeh barang mlumpuk ing kene. kliwon biasane manggon ing 'watek' (mungkin yen jaman saiki sinebut ´kecamatan´)

ana rubrik ing pojok ngisor kaca (halaman) awal ing panjebar semangat kang disenengi mbakyuku sing nomer pitu. kuwi jaman nalika aku isih sd. mbuh saiki mbakyuku isih seneng apa ora aku ra ngerti. jeneng rubrike, 'sumber semangat'. menurutku, isine kadhang sok tau lan jawa banget. nanging kadhang uga lumayan kanggo ngaca marang kelakuan kita ing padinan. tulisane udakara mung rong paragraf thok. iki contone :

necepa sakehing ilmu kanthi niru watake blumbang, kang ora suthik lan ora ngremehake tekane banyu saka ngendi wae, ya kang tekane salalor, saka wetan, kidul, kulon utawa seka langit pisan. senajan ana banyu kang ngandhut rereged lan racun, kabeh tetep tinampa kanthi seneng lan sabar.

wondene yen wis kebak, becik ibarate ditintingi lan disaring sari-sarine, rereged mau bakal meneb karepe dhewe, lan wekasane banyu dadi bening kinclong-kinclong gawe resepe sadhengah wong kang nyawang.

ana warta unik seka majalah panjebar semangat minggu iki, judule walidji, caleg pkpi diadili/ iki pethilan wartane :

penampilane lugu, nanging percaya dhiri. sesawangan iki ditindhakake dening hms walidji nalika sidhang sepisan ing pengadilan negeri (pn) surabaya mentas iki. caleg partai keadilan dan persatuan indonesia (pkpi) iku sajak tatag marang tudhuhan pemalsuan ijazah sajana kang ditujoake marang dheweke. perkarane iku malah dianggep minangka kampanye gratis pencalonane minangka calon legislatif (caleg).

walidji teka ing pn surabaya pas jam 10.00, slaras karo relaas (surat,red) panggilan kang ditampa. nanging sidhang kang dipimpin dening hakim purnamawati,sh iku nembe diwiwiti jam 12 luwih. walidji tampil nganggo klambi jambon, dirangkepi jas werna krem. priya umur 61 taun iku didhampingi sawatara pendhukunge kang tansah ngumandhangake 'merdeka' lan Allahuakbar'.

sesuwene ngenteni sidhang diwiwiti, lageyane waildji kaya bintang pelem. "wah, yen ngene aku bisa luwih kondang,"kandhane priya asal sragen jateng iki. "yen padha dileboake koran utawa tivi, akeh wong kang nepungi aku. bisa-bisa aku malah dadi walikota,"ujare karo cengengesan.

sadurunge lungguh ing kursi terdakwa, walidji kober aweh pakurmatan marang majelis hakim, kaya kang lumrahe sidhang ing mahmil."siap...", pambengoke karo ngangkat tangan, banjur lungguh.

.........(terus ing pungkasan artikel).......

sing nganeh-anehi maneh, senajan nggembol gelar 'sarjana hukum', walidji sajak ora mudheng acara sidhang. nalika hakim purnamawati arep ngundur sidhang suwene sedina, walidji malah takon,"lho, geneya kok diundur? kok aku babar blas ora ditakoni,"takone katon ora mudheng.

mau bengi ngimpi bapak lan masku sing nomer 2 ngakon aku ganti jeneng. ibuku mung meneng wae. aku dikon ganti jeneng "abdullah bin teguh." aku nesu, mbanting gelas terus lunga. apa maksude?

pisang telu lan dolanan paint brush. embuh ngapa gambare dadi kaya ngene. aku nggambar sinambi ngrungoake fariz rm bengak-bengok seka winamp lan mendung ngiwi-iwi seka gorden biru gambar banyak. banyak ? aku lagi nggateake yen kuwi gambar banyak, sak ngertiku kuwi mung gorden biru lan ora nggateake apa motife.

koran tempo edisi setu wingi sumeleh ing kasur. ana gambar ati werna jambon ing pojok tengen nduwur. lan ana sub judul "kami kagak bakalan nyoblos" ing sisih kiwa, sesandingan karo gambar akbar tandjung lagi motong tumpeng. vcd happy time (zhang yimou) lan the best of times (tso-chi chang) sumlengkrah ing njobin. prey for rock 'n roll (alex steyermark) ana ing nduwur meja. sak wetara kuwi buku zoe heller notes on a scandal lan fay sweet kitchen essential isih ndingkruk ing tas abang. endi sing kudu diresensi ?

gawean numpuk lan aku kudu nonton film-film sing marai nglangut ? sewengi mung isa nulis kaya ngene thok :

semuanya berwarna pink - dinding, cangkir, sprei, dan bahkan sikat gigi. kamar di sebuah hotel berbintang lima itu tiba-tiba saja berubah gaya hanya karena kedatangan seorang penyanyi dari amerika yang bernama mariah carey. ia bukan siapa-siapa jika anda menanyakannya pada penjual rokok langganan saya.

aku metu nalika manuk greja pada golek pangan ing pojok gang. mlaku nuju kantor kaya diatur kanti formula khusus. ing gangku tekan lapangan, dalan katon sepi. mendung gawe swasana kaya lagi jam enem esuk. angin sumilir alon. terus ing jalan taman setiabudi timur wus rada rame. tukang ojek pada nongkrong. lan tekan ing ngarep hotel regent, dalan lumayan rame dening mobil-mobil. pas ngancik jalan setiabudi utara i, mataku ketanggor dening tulisan "jalan kebanggan warga setiabudi." kebanggaan ? sak ngertiku ing dalan iki panggonan mangkal bencong2 ing wayah wengi. lan yen awan kanggo parkir lan turu sopir taksi.

sing dodolan koran ora katon nalika mlebu gerbang gedung landmark. wong wadon lagi nelpon nganggo basa mandarin nalika mlebu gedunge. mencet angka 9 ing lift, lan mlebu kantor kang isih sepi. faks undangan wis akeh, mulai seka peresmian renovasi tugu katulistiwa nganti pindahe toko buku times. banyu bening cemepak, lan utekku ora bening babar blas.

langit tansah mendhung. yen ing jaman mbiyen, iki musime para kawi gawe kakawin lan kidung, nalika kembang-kembang wiwit mekar. ing cuplikan kidung alis-alis ijo digambarke kembang pudhak kang ngganda wangi, wit ing jurang dijiret kembang welasasih lan kasturi, saengga meksa wong kang liwat dadi mandheg ngilangke rasa sayah. sak wetara kuwi grimis rintik-rintil sinawut angin kang tumiyup alon lan mega ngemuli gunung rapet-rapet. kilat kedhep, diselingi guntur. sona njegog ribut dhewe, pitik alasan nangkring ing wit-witan, celeng mlaku-mlaku ing pinggir tegalan.

kuwi crita mbiyen kang njupuk latar ing alas kang isih rungkut, nalika ing tanah jawa isih ana gajah lan macan.

langit tansah mendhung, lan iki dudu wektu kang pas kanggo nglangut. nalika udan nggruduk dalan, mobil ing ngarep kantor mlaku alon lan banjur macet. lan kahanan iki bakal katon endah disawang saka nduwur. seka kantorku ing tingkat 9, mobil-mobil kuwi kaya ula akulit wesi dawa kang lagi golek tikus. fashion cafe ing sebrang dalan kadya ilang endahe, patung sudirman kang lagi hormat kaya kumat lara asmane.

vcd liburan : moulin rouge, lost soul, resurrection of the little match girl, (yim eun kyung cakep tenan),quills, xiu xiu, chocolat, amoresperros, girlfight

lagu esuk iki : singkong & keju, bukalah kaca matamu, cintaku sedalam lautan atlantik, kugadaikan cintaku, madu dan racun, astaga, si jantung hati, ranjau-ranjau cinta, sepatu dari kulit rusa, sudah kubilang, berdiri bulu romaku

ana ndonya liya kang asring katon nanging kadya adoh. nalika jaman kuliah biyen, aku sok nongkrong karo tukang becak. ana dosenku sing ngrangkep dadi wartawan ngomong,"kamu ini makhluk langka, bisa jadi feature." aku gumun, kekancan dianggep langka ? paling ora aku bisa numpak becak gratis tekan kampus.

yen diukur, polah tingkah bapakku malah luwih aneh. bapakku ora isin2 ngobrol karo wong edan. jaman aku cilik, bapak sok ngajak wong edan mlebu omah, dikon adus (suwe banget, nganti banyu kolah entek), dijak mangan bareng, dikon nulis sak kareppe. ngerti tulisanne ? apik hurufe nanging semrawut isine (mungkin yen iki diaku tulisane nietzsche wong2 percaya).

kawit cilik, aku dididik ora wedhi beda. mula aku santai nganggo blangkon jaman sekolah nang sd mbiyen.

masku sing nomer 6, wis tau nggresula masalah kebiasaan aneh. nalika dolan nang maratuwane biyen nang banyumas, dheweke santai wae ngobrol karo wong edan, dijak mangan bareng. nanging, maratuwane nesu2. dianggep ra waras.

waras? mbuh aku ra mudheng marang definisi iki. kadang dadi wong edan luwih slamet. sak wijining dina, bapakku arep kondur seka nosari (kurang luwih 7 kilo seka omahku). kuwi jaman orde lama, nalika aku durung lair. akeh begal, kecu, lan sak bangsane. ben amanne, bapakku wuda blejit. klambine dibuntel, lan mulih mlaku. "kothar-kather," jare ibuku. lan mulih waras wiris.

nanging kadang sok kebangeten. nalika kuwi ana sing lagi kendurenan, tahlilan matine wong ing kampungku. bapakku teka nganggo rukuh putihe ibuku. mluncat2 kaya pocongan, karo bengok,"mbok, aku mulih !" wong2 bubar. simboke sing mati semaput. bapakku lunga ngono wae.

mengenangmu barang sesaat **

menunggui dalam ruang putih
bersama ibu.
lalu kau bertanya tentang beberapa hal,
aku menjawab seadanya. lalu kulahap
daging di atas meja.
aku lapar.

mengantarmu ke ruang radio aktif
bersama ibu.
dengan kursi roda.
dengan pagi yang sama seperti kemarin.
pelan-pelan, katamu.
pastilah kankernya yang bicara, batinku.

memandikan jenazahmu di atas pelepah pisah.
bersama keluarga kita.
aku pernah memandikamu sebelumnya.
tapi tak seperti ini.



** puisi sing tak gawe pirang2 taun kepungkur

angin tumiyup alon, godhong nangka lan rambutan kemlawe tanpa swara. lan langit wus tumiba abang ing wates sore lan ratri. sawijining paraga lanang katon nglangut ing kursi ngarep omah. netra kang ngliga, tanpa culika, mandeng angkasa. tangan tengene sedhakep sinambi pisan-pisan diangkat kanggo nyedot rokok. pendharing mawa kang abang katon endah kairing dina kang sansaya ireng. sinawang kadya konang beksan

.....

sliramu dudu banowati
aku dudu janaka
pijer iki impen kang kudu kasimpen
tinandhing lakonmu, lakonku

rikala branta
njawil ati maneh
njupuka 'rek jres
bus...
kobong dadi ireng thuntheng

eling nalika tangan kumlawe ngaras rambutmu ?
utawa lambe kang nyawiji
tukar rasa
nyambung kangen
ing pucuking lambe ?

lambeku
lambemu
wus
kobong
....

(kacuplik seka crita kang katone ora sida tak rampungke)

iki guritane pimred-ku:

nalika aku srengenge
kowe bumi
kang gupuh ngiteri lelakon

tresnamu kangmas
mrasuk jeroning ati
nganthi aku sedya dadi bumi

ning kowe cidra
milih dadi candra
sing bisa tak sawang sepisan
ing purnama
nalika awakmu nampani srengenge
sing jelas-jelas dudu aku

maca tulisan iki aku kok ra ngerti ya ? jebul ana candi ing desa ringinanom (biasane wong2 nyebut kiringan) lan ing desa menoreh (gampange disebut noreh). jaman cilik aku sok dolan nang kiringan yen pas dina pasaran. kadang sok dijak kanca-2 nyolong tebu bubar mulih sekolah. kiringan kuwi persis jejer desaku. yen arep cepet menyang borobudur, biasane liwat kiringan. ana sak wijining desa sing aku kelingan. persise arah kiwa sak durunge tekan kiringan. ana sak wijining desa jenenge singosari. aku mbiyen percaya yen kuwi kraton singosari jaman mbiyen, apa maneh dalanne kudu ngliwati mbulak kang dhawa. jebule, kraton singosari kuwi anane ing malang.

candi wurung ing noreh, aku uga ra ngerti. kamangka aku mbiyen asring dolan rana, utamane malem minggu. desa kuwi persise ing ereng-erenging pegunungan menoreh. lan yen mlumpati pegunungan kuwi bisa tekan njaba kabupaten utawa malah provinsi. yen menggok ngiwa tekan kulon progo, menggok nengen tekan purworejo.

tangi esuk, lan aku nemu kamar kang isih padha - remuk lan pating slengkrah. komputer isih urip, lan aku kelingan yen wingi sedina ngurusi komputer thok. bubar sholat, aku lungguh nang ngarep meja, nyekel mouse. rutinitas bangsat sing aku pingin uwal. nanging ora, dina iki aku mung kepingin ngecek instalan program sing digarap tiok wingi.

esuk iki aku lagi ra kepingin ngombe teh utawa kopi. uga dudu gedhang. cukup nyrutup banyu putih lan kue jahe. lan ora sengaja nemu rokok sak ler ing nduwur meja. klepas-klepus sinambi maca-maca tulisan ing komputer sak durunge mangkat kerja. kaos ireng kang ana tulisan "awasi kenaikan harga yang tak wajar", clana ireng, jaket coklat, sepatu bata klawu, lan kaos kaki putih.

aku nepaki dalan kaya biasane. liwat setiabudi, lan mandeg sedhela ing cedhak hotel regent tuku gorengan (tela, bakwan, gedhang goreng), lurus nuju kantorku.

tekan ngarep gedhung landmark, aku migateake wong sing sok dodol majalah karo koran. perasaan, yen aku pas teka dheweke lagi nata dagangan. ping bola-bali kaya ngono terus kamangka tekaku ora nurut jam, kadhang jam 9, 9.30, 10 ? lan ngapa tansah mbarengi ?

numpak lift bareng pak sapto karo suhud. mlebu ruangan kang isih sepi. mung ana arden kang lagi asyik karo laptop macintosh-e. entek 2 gorengan si wuri teka.

akhir2 iki aku lagi kepikiran masalah jeneng. yen ing desa jaman saiki, jenenge wong desa akeh kang njupuk jeneng dina utawa pasaran (kliwon, rebo, lan uga jenengku dhewe :)). ana uga sing asal njupuk lan aku ra mudheng artine, kaya tanggaku (sarman, surti, sardi)

aku mau bengi iseng nliti nang buku kang ana prasastine. ing kono ana jeneng2 wong desa, utamane prasasti kang netepke desa perdikan (sima). aku njupuk seka prasasti jaman mataram kuno (ing wilayah kedu) lan tawlang-kahuripan (kediri). watara abad 9-10 masehi.

yen wong kang nganggo sebutan sang (biasane wong kang kedudukane lumayan) aku isih nemu jeneng2 jaman saiki, kunir, wirabikrama, cakra, wara, lan laksita. apamaneh yen njupuk jeneng2 wong kraton, misale : sanjaya, laksmi, lan indra.

yen jenenge wong desa ing jaman mataram kuno, menurutku, rada aneh. biasane nganggo sebutan si misale :
wong lanang : plat, glo, kundu, tidu, blondo, bnal, kawel, glar
wong wadon : mahyan, tages, widoh, rumpuk,majanut, rumpung