29.4.05

aku ngerti wayang seka bapakku swargi. yen ing radio ana siaran wayang, bapak ngajak lek-lekan bareng ing ruang tengah. nanging saiki aku ngrasaake ana kang aneh. saliyane ngrungoake seka radio utawa nonton langsung, bapak ngajari liwat cara liyane. nalika aku durung bisa nulis tulisan jawa, bapak gawe crita kang ditulis ing lawang kang dicet ireng, uga dicatet ing kertas lan tansah tak gawa nalika kuwi. crita kuwi isine "narayana maling putri." nalika kuwi sing gawe kelingan mung perange antarane permadhi lan narayana. Banjur ana kaset wayang "samba juwing". crita iki uga ora bener yen manut trapsilaning bebrayan. samba nyoba ngrebut bojone kangmase. sawise rada gedhe, aku dikei buku kidung kang critane " sembadra larung." isine crita burisrawa kang seneng karo bojone janaka, sembadra. apa crita-crita iki ana artine ing uripku saiki?

28.4.05

rong bungkus rokok entek. dhadha sesek. lan lagi tulisan siji sing wis rampung. luwe...............what do you know, it happen again (king of convinience)

27.4.05

nyumpel kuping, nyumpel rasa, nyumpel kabeh. ben aku bisa kerja. lan jack johnson nyanyi,time is just memory, with all the people on the street.



ing crita ungu-violet, ana cewek sing jaga karcis busway, difoto karo fotografer a+. langsung dadi sampul majalah. "dari biaya itu ia dapat uang banyak bahkan bisa membiayai perawatan ibunya yang sedang sakit," jarene bintang filme. emang cukup? "itu kan cuma film."

sampul majalah, kaya dadi lambang wong terkenal, sukses, hebat. bintang film mau ngerti, dadi sampul majalah ing majalah domestik ora terus dhuwite akeh. crita ing film kuwi semu, kaya crita2 obrolan nalika wong-wong ing komunitas aneh iki ngumpul.

ana crita liyane maneh. ing proses nulis naskah sawijining film, sutradarane kepingin gawe adegan wong-wong piknik luar kota. nek bisa digawe ekstrim. "bagaimana kalau naik bis?" numpak bis kuwi ekstrim? tak pikir, ing indonesia iki luwih akeh wong piknik numpak bis tinimbang nganggo kendaraan pribadhi utawa montor mabur.

pisanan kerja ing ndonya aneh iki, aku rumangsa, menungsa-menungsa iki urip ing ndonya ngimpi. uripe tansah ndeleng negara-negara kulon. ing pikirane, bule kuwi keren, ciamik, cool abis. saben pungkasan minggu pesta, mabuk-mabukan. klambi rancangan oscar lawalata hasil utang, tas hermes palsu, ngobrol gak jelas, dj mabuk sing fungsine kaya operator radio, turu sewengi mbuh karo sapa.

majalah-majalah mode nulis busana-busana paris/milan/new york/inggris. ganti klambi manut urutan fall/winter/spring/summer. aja-aja menungsa-menungsa iki ora nate sekolah sd. ing pelajaran sekolah, mung ana mangsa rendheng/ketiga. hujan/kemarau. lan nate aku takon, jawabe jebul prasaja wae. "perancang sini gak ada yang otentik, jadi kalau bicara perubahan mode ya lihatnya ke barat."

wong-wong ngimpi liyane. perancang-perancang busana kuwi njupuk ide seka busana bule, dimodifikasi, diganti jenis kain, banjur gawe pagelaran kanti undangan kang dicetak larang. ora lali, ngundang pers lan wartawane entuk diskon nek arep tuku. nalika wong-wong maca ulasane ing majalah/koran, perancang kuwi katon hebat. apa maneh yen dienggo ing sampul majalah. banjur ngimpi nganggo klambi sing ora bisa dienggo pas arisan ing kampung kuwi.

ing asline, rancangan-rancangan kuwi uga nyonto. sawijining staf perancang paris wis nate ngaku, yen golek ide nang toko loak utawa perpustakaan. "kalau nyari yang berbau militer ke jerman, bergaya aneh-aneh di inggris." banjur dimodifikasi.

kuwi perkara sandhangan. perkara rai? ana sawijining wong sing lagi ngumpulke gambar-gambar david becham. gambar-gambar kuwi ngebaki kamare. dheweke kepingin operasi plastik ben mripate kaya david becham.

gambar iki dudu sampul majalah tenanan. ora mungkin cangik dadi sampul majalah. amarga:
1. cangik mung mbok emban kraton astina.
2. seneng dandan ning ora nganggo merek kondhang,asli utawa palsu.
3. ora nate teka ing pesta sing dianake embassy lan manna house.
4. mangane nang pawon, ora nang dragon fly utawa cilantro.
5. dolan paling adoh nang amarta, durung tau nang tokyo, maroko, apa maneh nang paris.
6. ora ayu lan wis tuwa.
7. isane mung basa jawa.
8. wong-wong ing ndonya impen ora kenal cangik. "cangik? it must be wrong. do you mean changi?"

untitled

biasane, aku rumangsa tentrem nalika ngrungoake gamelan sunda iki. embuh ngapa, saiki kaya ana sing ngiris jantungku

24.4.05

ngapa dewaning katresnan, bathara kama lan bathari ratih, asring sinebut para pujangga (kawi) ing kakawin jawa kuna? ing smaradhana, bhomantaka, abhimanyuwiwaha, lan gatotkacasraya kama manggon ing mandala (perangan pisanan kakawin kanggo memuja). aku nate nganggep yen para kawi tansah mikirke tresna. para kawi kuwi kaya dene cah-cah enom ing amerika nalika protes marang perang vietnam, make love not war. anggepan kuwi suwe mampir ing utekku, sadurunge aku maca iki:



dheweke njupuk cangkir kopi banjur nyrutup. "kafka, apa kang bisa didelok ing njaba?"
aku ndeleng liwat jendhela ing mburine. "aku weruh wit-witan, langit, lan mega-mega. sakwetara manuk-manuk ing pang wit."
"kabeh lumrah wae. bener?"
"bener."
"nanging yen sliramu ngerti nek bakal ora bisa weruh maneh sesuk, kabeh mau bakal dadi ora lumrah lan endah. iya tho?"
"tak kira ngono."
"wis nate mikirke perkara iki?"
"wis nate."
kaget mampir ing praupane. "kapan?"
"nalika aku kasmaran." aku ngaku marang dheweke.


dheweke mesem ing sengsem, mrambat ing lambene. iki nggawa aku mikirke kahanan kang seger dening banyu sakwise wong diguyur banyu ing musim panas.

"sliramu lagi kasmaran?" dheweke takon.
"ya."
"banjur rupane lan kabeh saiki dadi ora lumrah lan endah kanggomu, saben sliramu weruh dheweke?"
"bener. lan mungkin aku bakal kelangan"


obrolan jeng saeki lan kafka ing novel kafka ing pinggir segara mau ngelingke aku perkara bathara kama. nalika lagi kasmaran, apa wae katon beda.

kuping dadi sensitif marang swara. angin sumilir, godhong-godhong pating gresek, langkah sikil, keyboard komputer dipejet. kabeh mau bisa dadi orkestra. bisa dadi gamelan kang endah.

langit kang owah: seka abang ing pojok wetan nganti abang maneh ing sisih kulon. wedhus mangan suket ing lapangan, kembang mlati kang tiba siji-siji. kabeh mau bisa rinakit dadi puisi.

nalika kasmaran kabeh dadi ora lumrah. kuwi kanggone kafka. kanggo saeki?

kabeh rinasa beda nalika sadhar yen apa kang ana saiki bakal ilang. kaya dene kenangan. utawa kangen? utawa rasa kelangan kang dawa lan permanen? pepisahan? mati?

ing wrttañsancaya jaman ken angrok, mpu tanakung nulis 7 larik puisi kang diwenehi irah-irahan bhãsa tanakung. isine tangisan amarga kenya kang dadi anteping atine dikon bapake nikah karo wong liya, saengga dheweke nganggo jeneng 'tan akung' (tanpa tresna). banjur dheweke ketemu sesidheman karo kenya mau ing njaba kraton. sewengi bareng, lan nalika esuk teka, tanakung dhewekan maneh. sepi.

apa kang sinebut bhãsa tanakung kuwi dianggep spesial, amarga ora nganggo metrum kang lumrahe dienggo kawi liyane. kawi liyane biasane njupuk metrum seka india. tanakung gawe dhewe metrum kuwi. kakawin wrttañsancaya iki isine kawruh metrum (chandahsãstra) kanggo sinau, total ana 95 metrum. nanging aneh, kidung kang luwih dikenal kanti sebutan cakrawãka-duta iki happy ending. critane, ana kenya kraton kang lagi kangen amarga ditinggal pacare. dheweke akon cakrawaka (bebek/mliwis) supaya nggoleki pacare kuwi. pacare ketemu lagi asyik nulis puisi. banjur, kakawin iki rampung kanti cepet. "apa kang kedaden nalika mulih ora susah dirembug, ora suwe seka kuwi dheweke tekan kraton," dheweke ngrampungi kanti cepet amarga kelingan marang tresnane kang ilang.

kakawin kang luwih tuwa, smaradahana anggitane mpu dharmaja nalika jaman dahana (daha/kediri) kang ratune sri kameswara, beda maneh. crita ngenani kama lan ratih kang lebur dadi awu iki digawe kanggo memuji tresnane kameswara lan kirana. ing pungkasan pupuh dharmaja nyebut, muga-muga ing inkarnasine kama ora dadi kawi, amarga dadi kawi kuwi meres rasa lan susah. utamane ing perkara tresna.

20.4.05

nelpon novi, keponakanku ing magelang. "lagi nonton tv g." maksude global tv. ana kabar anyar? "aku wis nduwe sim."

nelpon mbakyune, ing semarang. "dprd jebul lucu tenan. nek wis nutul kalkulator kaya ra isa salah." ha ha ha ha, sugeng rawuh ing kasunyatan. ana dalil-dalil al quran nang rapat? "kyaine teka sedhela, terus thengak-thenguk, lunga ra pamit."
every moments a day
every day seems a lifetime
let me show you the way
to a joy beyond compare


lagu quando, quando, quando wis tak baleni ping lima. sapa sing arep ngancani dadi nelly furtado? apa aku mendhingan nyanyi you don't know me?


You give your hand to me
And then you say good-bye
I watch you walk away
Beside the lucky guy
You'll never never know
The one who loves you so
Well, you don't know me

19.4.05



tangi turu, rasane enteng. lungguh ing ngarepan, angin lirih nampek sirah. kaya ana angin kang mlebu sirah. nggebyur banyu ing jedhing, banyune kaya mrasuk pori-pori. aku kaya duwe sirah anyar, tuku wingi ing pasar. anggep wae ruwatan sirah.

15.4.05

iseng mbukak2 blog:

- ana posting lucu nang ajita
- aneh lan ora mudheng maca tulisane rina
- bagja ngresensi chiclit?

13.4.05

kaya perih, lan aja takon apa kang dadi panyebabe.

ing kreta, arjuna ngomong marang kresna,"aku ora arep maju perang."
kresna mesem. "sliramu sedhih kanggo wong-wong kang sakjane ora perlu mbok pikirke, nanging sliramu kaya wong kang kebak kawicaksanan. wong kang wicaksana ora perlu sedhih kanggo kang urip utawa kang wis pralaya."

nalika kurusetra kebak perjurit2 kang sedya mbuang getih, wong loro rembugan ngenani kaprawiran, reliji, lan eksistensi urip. perih ing telenging ati, gawe arjuna kepingin mbuang panah, maju kanti dhadha ngliga, nyerahke jiwa marang duryudana.

mbok menawa, rasa kaya ngene iki kang gawe mpu sedah ora bisa neruske nulis. nalika salya kudu mangkat perang, sedah ora wani nglawan atine maneh. mpu panuluh neruske. panuluh wani nulis patine salya lan setyawati kang tetep ing janji.

ana versi crita, yen sedah dipateni raja jabhaya kang akon gawe kakawin mahabharata iki amarga sedah njupuk prameswari dadi conto kanggo nggambarke setyawati. sedah dianggep kurang ajar. nanging versi iki mung gugon tuhon lan durung ana buktine. piye wae, bharatayudha kuwi crita kang gawe sedhih.

ing kene, hidimbi (arimbi) nangisi patine gatotkaca. lan apa kang diwejang dening kresna marang arjuna ora terus gawe satriya pendhawa iki tetep tatag nalika abhimanyu palastra. ksiti sundari bela pati, nanging sak durunge, dheweke njaluk marang uttari karas lan tanah (barang kanggo nulis) lan nulis riwayate banjur digantung ing mahanten (gubuk cilik ing tamansari). uttari uga nitipke rasa sungkawa marang abhimanyu. lan upama reinkarnasi maneh, bakal dadi cataka lan cucur (jenenge manuk kang dadi pralambang tangis).

ora. pikiranku ora ana sesambungane karo bharatayudha iki. aku dudu mpu sedah. aku mung ngrasaake perih, tanpa ngerti apa kang dadi jalarane.

untitled

kaya wong pekok, aku ra ngerti arep ngapa. metu pisan pas mangan awan mau. ing kamar, aku urip dhewe. aku dadi kangen karo paraga-paraga wis oncat seka anggaku. apa apike wengi iki gawe reuni? nanging ora! aku ora arep urip ing ndonya kuwi maneh. sajake, aku kudu nrima, yen aku ora bisa apa2.

untitled

apa sing salah seka awakku?

12.4.05

untitled

apa kang kudu tak tulis dhisik dina iki? sampah sing ngendi maneh kang bisa tak buang? aku kudu gawe crita maneh apa mbukak arsip lawas? ngantor apa nulis ing ngomah? ing kafe? ngapa sirahku tambah rusak?

10.4.05

ampang. ora, dudu ampang nanging pepes. dudu lungkrah. aku kepingin turu. turu kang dawa.

6.4.05




iki perkara rhytm. aku lagi mikir dina iki, ngapa aku ora nate bisa ngendhang. pengalaman pisanan (lan pungkasan) aku ngendhang nalika ibu-ibu pkk latihan gamelan. nalika kuwi mas gono, tukang kendhange, ora teka. aku dhewe ora ngerti apa sesambungane antarane tukang kendhang karo patriarki. tukang kendhang tansah lanang, senajan kuwi ing kumpulane gamelan pkk. mbok menawa ibu-ibu ora kepingin tangane dadi kasar. utawa pancen amarga pancen kendhang kuwi lambang patriarki? ing gendhing2 jawa, kendhang dadi raja ing perkara cepet-alon thuthukan. nanging yen perkara pimpinan, malah bonang barong kang dadi raja.

maune aku nganggep ora bisa ngendhang amarga bapakku ora bisa ngendhang. pas pkk gamelan ibu-ibu kuwi, aku njajal ngendhang. dadine bubrah. maune alon kepenak, banjur aku njajal tak banterke. ngerti dadine? ibu-ibu sambat amarga thuthukan dadi cepet banget aku ora ngerti carane ngalonke. akhire bapakku kang nrampungke perkara. bapakku nganggo tuding kang dithuthukke ing meja kayu kanggo ngalahke swara kendhangku kang sansaya semrawut. kawit kuwi aku kapok ngendhang.

aku banjur kelingan marang obrolan karo sak wijining guru les musik. jarene, alat musik kuwi tergantung sifat manungsane. dheweke nduwe anak loro, sing siji wonge grapyak, semanak, lan seneng kumpul2. bocah kuwi bisa dolanan piano utawa gitar, nanging luwih p[inter main drum. drum kuwi apike yen dimainke bareng karo liyane. anak sing sijine, seneng dhewe ing njero kamar. cah iki luwih pinter main piano.

nanging iki perkara rhytm. aku ora kepingin ngomongke ekastrovert-introvert.kendhang kuwi nyekel rhytm. ana kang konstan seka swarane. kabeh diatur kanti interval kang bener. pancen ing alat musik melodi, ana uga rhytm kang konstan, nanging kuwi bisa dirusak lan diimprovisasi. nanging yen drum gawe improvisasi? ing jazz, biasane nalika drum improvisasi, alat musik liyane mandheg sakuntara. yen ana musisi liya sing nekat mainke musik, dheweke mesti jago njaga lagune.

dadi iki perkara rhytm. aku wong kang ora nduwe ritme kang jelas. nalika uripku mlayu banter, aku butuh thuthukan kang bisa gawe uripku alon. nalika aku mlayu alon, aku butuh wong liya kang bisa gawe aku mlayu.

3.4.05

"kamu harus datang, tiketnya mahal." kuwi omongane bosku. dadi, aku teka nonton opera cavalleria rusticana merga alesan kuwi. yen dietung, rega sepatu, kaos kaki, clana panjang, calana njero, lan klambiku kalah larang karo tikete. apa maneh aku lungguh ing vvip.

banjur apa kang menarik? aku luwih seneng ngrungoake swara oboe. swara kuwi tak pisah seka swara liyane. lan jakarta chamber orchestra keprungu endah. swara kaya ngene iki malah ngelingake marang wengi-wengi nalika aku dolanan gaemlan ing pojok desa bareng karo wong2 kampung. konduktor kae kaya bapakku. bapakku nang ngarep nggawa tuding kayu.

opera karangane pietro mascagni iki kaya dagelan serius. wong2 ing panggung kae kabeh wong2 melayu, nanging nganggo panyandhang sarwa bule. klambi kang dienggo wadyabala paduan swara universitas parahyangan kae marai kelingan marang bungkus susu cap nona. klambi2 rancangane irsan iki katone ora cocok dienggo.

sing nonton, jelas ora kalah melayu wagu. akeh penonton kang keplok ing perangan wektu kang salah. aja-aja, alesane teka rene padha aku?

ah mungkin iki telenovela versi panggung lan nganggo basa italia. nulla! (nulla iku basa italiane "ora"). nek telenovela mestine jenenge opera sabun, nek iki?



lah kae, ana kancaku kang sakjane luwih seneng ngrungoake kyle minogue tinimbang lagu-lagu italia iki. apa merga dheweke pancen seneng? mbok menawa kancaku sing anak mantan mentri iki wis biasa nonton opera karo ngancani bapake. pas bubaran dheweke ngomong, "tuh, almamater gue, keren kan?"

ing njaba, aku ketemu oetomo, fotografer fashion. dheweke ngaku wis nate nonton opera iki pas nang inggris. "lumayan," jarene. nanging pancen aktinge elek. seneng nonton opera? "aku diundangan irsan."

ketemu qaris, wartawan fashion. "irsan gak cocok bikin busananya. dia lebih cocok bikin untuk macbeth." kesan ndesane kurang. "dia itu rancangannya bernuansa gelap."


terus, apa kang isa tak komentari seka opera kang ditekani wong2 wangi iki? aku kaya hc anderson sing nonton opera, kampungan banget. e...mungkin aku perlu komentar? opera iki lucu ning ora bisa gawe guyu. "oh, questo non lo dire..." (oh, aja ngomong kaya ngono), ngutip omongane santuzza kang dimainke binu d sukaman.

pagelaran kuwi dudu wenange wong kang mudheng thok. apa mung wong2 kang ngerti musik klasik kang entuk nonton? nonton kanti akeh aturan? apa kang sinebut endah lan estetis ora ana pathokan kang gamblang ginaris pesthi. "seni, kaya dene tresna, luwih gampang dialami tinimbang dikei definisi," jarene joseph machlis. aku ora kenal sapa kuwi mr. machlis, ning aku sarujuk marang omongane. "basamu kuwi ndonyamu," jarene wittgenstein. seni ing saben wong kuwi beda, lan kaya dene basa, swara uga dadi ndonya kang beda ing saben-saben wong.

ing kitab natya sastra, kang dadi panuntun estetika swara seka india kang dienggo ing jawa kuno, ngandhut ajaran ngenani gita. ana saptasvara kanti 7 nada (sadja, rsabha, gandhara, madyama, pancama, dhaiva, lan nisada). saben nada bisa dienggo kanggo samubarang rasa: perwira, nesu, lembut, gumun, dolanan, wedi, tresna, lan sedhih. aturan seka natya sastra iki ora gawe wong jawa kuno manut ngono wae, amarga sakbanjure wong jawa kuno nduwe gamelan kang beda karo wong india. laras pelog kanti 7 nada beda banget karo instrumen india.

gamelan kang mbiyen sok takenggo dolanan ing ngomah akeh2e nganggo slendro. lan laras slendro uga beda antarane jogja lan solo. ing ngomahku nganggo jogja, lan nalika aku ngrungoake gamelan seka surakarta pisanan, rasane aneh. gamelan nanging dudu 'gamelan.' kuwi amarga konsep swara gamelan ing pikiranku beda karo swara gamelan sing keprungu.

laras slendro dhewe dinuga seka gaweane wangsa syailendra. mung ana 5 nada (1,2,3,5,6). aku ora ngerti ngapa kok ora ana angka papat. aku uga ora ngerti, ing pelog dhewe ora genep pitu. pancen ana 7 nada. nanging, ora ana lagu gamelan jawa kang nganggo nganggo 7 nada kabeh, mesti mung 6. yen 4 dienggo, 7 ora dienggo. yen 7 dienggo, 4 ora.

jarene bapakku mbiyen, pelog kuwi luwih romantis lan melodius. jangka swarane luwih amba lan isa dienggo klangenan nalika sedhih, seneng, kasmaran, utawa nglangut ing wengi. nanging ngrungoake pelog ing wektu kang suwe bisa gawe bosen. mula ing pagelaran wayang kulit, nganggo pelog lan slendro genti genten. ana lagu kang cocok nganggo slendro, ana uga kang cocok nganggo pelog. lan ana uga kang cocok dimainke ing pelog lan slendro.

kanti konsep gamelan jawa kaya ngene iki aku nonton pagelaran opera seka italia. swara oboe lan biola kae ora nganggo pelog lan slendro. nanging aku isa ngrasaake yen lagu-lagu kuwi endah. swara kang akrab ing kupingku mung swara gong kang dithuthuk kanggo tandha yen pagelaran wis diwiwti lan dipungkasi. lagu-lagu kae sakjane lagu-lagu ing dina paskah, lan aku islam, mula utekku ora terus dadi relijius mikirke jesus. aku mung ngrasaake swara-swara kuwi kang endah, ora mikir kanti nalar logika. amarga, pancen alesanku nonton opera iki uga ora logis: amarga tikete luwih larang tinimbang rega sandhangan sing tak enggo.